[EDITORIAL] Γιατί γίνεται επιτακτική η ανάγκη για την συντήρηση των υποδομών της χώρας;

Το ζητούμενο στις κατασκευές της χώρας τις δεκαετίες του 1980, 1990 και 2000 ήταν η δημιουργία βασικών και ικανών υποδομών για την βελτίωση των κυκλοφοριακών συνθηκών στις πόλεις και στην σύνδεση τους με άλλες πόλεις και άλλες χώρες.

Στην περίοδο από το 1990 έως και το 2020 η χώρα βίωσε μια άνευ προηγουμένου επένδυση σε έργα υποδομής τα οποία άλλαξαν το πρόσωπο της Ελλάδας τόσο εσωτερικά όσο και στο εξωτερικό. Οι δρόμοι που δημιουργήθηκαν, το μετρό στην Αθήνα, τα λιμάνια και τα αεροδρόμια βελτίωσαν τις συνθήκες τόσο στις επιβατικές όσο και στις εμπορευματικές μεταφορές.

Στο μετρό η Αθήνα από το 1992 μεχρι και το 2022 κατάφερε να αναπτύξει δύο νέες γραμμές με 20+27 σταθμούς. Σε αυτή την τριακονταετία η πρωτεύουσα της χώρας έδωσε νέες δυνατότητες στους κατοίκους και τους επισκέπτες της ενώ συμπλήρωσε τα διαθέσιμα μέσα σταθερής τροχιάς με το Τραμ και τον Προαστιακό. Στην ίδια περίοδο ξεκίνησε η κατασκευή του Μετρό Θεσσαλονίκης.

Στους οδικούς άξονες η χώρα κατάφερε να δημιουργήσει ένα δίκτυο που συνέδεσε τις περισσότερες πόλεις, λιμάνια, αεροδρόμια και ΒΙΠΕ. Περίπου 2.200 χιλιόμετρα αυτοκινητοδρόμων είναι σήμερα διαθέσιμα στους οδηγούς. Παράλληλα κατασκευάζονται άλλα περίπου 200χλμ και ετοιμάζονται για κατασκευή άλλα 200χλμ στον ΒΟΑΚ.

Στα αεροδρόμια την περίοδο 1992-2023 η χώρα κατάφερε να αναπτύξει ένα νέο διεθνές αεροδρόμιο στην Αθήνα και να ανακατασκευάσει και μεγαλώσει άλλα 14 περιφερειακά, μεταξύ των οποίων και το αεροδρόμιο Μακεδονία στη Θεσσαλονίκη. Παράλληλα σε κατασκευή είναι το νέο αεροδρόμιο στο Καστέλι Ηρακλείου, ενώ σε διαγωνισμό είναι η παραχώρηση του αεροδρομίου Καλαμάτας και προετοιμάζεται ο διαγωνισμός για την παραχώρηση άλλων 22 μικρότερων περιφερειακών αεροδρομίων.

Στα λιμάνια ιδιωτικοποιήθηκαν οι λιμένεε Πειραιά, Θεσσαλονίκης, Ηγουμενίτσας, Ηρακλείου και σε διαγωνισμό είναι οι λιμενες Βόλου, Λαυρίου κ.α. Παράλληλα την περίοδο 1992-2023 βελτιώθηκαν οι υποδομές σε πολλά λιμάνια της χώρας με σημαντικότερα εκείνα της Πάτρας, της Ηγουμενίτσας και της Αλεξναδρούπολης.

Εξίσου μεγάλες υποδομές, κυρίως οδικές, δημιουργήθηκαν και σε τοπικό επίπεδο από τις Περιφέρειες και τους Δήμους ενώ υπήρξαν και πάμπολες νέες κτιριακές δημόσιες υποδομές.

Αυτή η πορεία εξέλιξης των υποδομών δημιουργεί ένα καλύτερο περιβάλλον στις μεταφορές και εν γένει στην ποιότητα ζωής της χώρας, ωστόσο έχει δημιουργησει και μια αδίρητη ανάγκη για την συντήρηση τους.

Το πρόβλημα της γήρανσης των υποδομών δεν παρατηρείται τόσο στις υποδομές της τελευταίες τριακονταετίας αλλά σε παλιότερες, κυρίως σε οδικούς άξονες αλλά και κτίρια. Η ανάγκη για την συντήρηση και αναβάθμιση τους είναι ένα από τα μεγάλα στοιχήματα που θα κληθεί να αντιμετωπίσει η χώρα τα επόμενα χρόνια.

Αυτό, καθώς το γεγονός της απουσίας υποδομών στη χώρα, είχε ως αποτέλεσμα και την απουσία σχεδιασμού συντήρησης τους. Τώρα πολλές από αυτές τις υποδομές που η ηλικία τους φτάνει ή και ξεπερνά τα 50 ή και 60 χρόνια φτάνουμε σε ένα σημείο που δεν πρέπει να σκεφτόμαστε μόνο πως δημιουργούμε αλλά επίσης και πως συντηρούμε.

Είναι βέβαιο ότι τα επόμενα χρόνια και οι επόμενες δεκαετίες θα δημιουργήσουν ακόμα μεγαλύτερες ανάγκες συντήρησης, όσο αυτές αυξάνονται και γερνούν με το πέρασμα του χρόνου. Αυτό το γεγονός ίσως θα πρέπει να χτυπήσει καμπάνακια σε όλους τους φορείς υλοποίησης της χώρας, από Δήμους και Περιφέρειες, μέχρι ΔΕΚΟ και Υπουργεία.

Η ενσωμάτωση στην φιλοσοφία της κατασκευής και της συντήρησης για όλο τον κύκλο ζωής των υποδομών, θα βοηθήσει και στην επιμήκυνση της διάρκειας τους αλλά και στην ασφαλέστερη χρήση τους. Μην ξεχνάμε ότι ειδικά οι παλαιότερες υποδομές δεν δημιουργούνταν με χαρακτηριστικά ανθεκτικότητας, όμως η ολοένα και μεγαλύτερη ανησυχία από ακραία καιρικά φαινόμενα θα θυμίζει ότι θα πρέπει να κάνουμε περισσότερα στον τομέα της συντήρησης.

Πέραν της προφανέστατης σημασίας της συντήρησης των υποδομών της χώρας, ενά λειτουργικό πλαίσιο θα είχε και άλλες ευεργετικές επιδράσεις. Ένας καλοσυντηρημένος δρόμος θα σημαίνει αυξημένα επίπεδα οδικής ασφάλειας, λιγότερες φθορές για τα οχήματα.

Μια συντήρηση και ενεργειακή αναβάθμιση κτιρίου θα επιφέρει λιγότερα λειτουργικά έξοδα και ανάγκες κλιματισμού, φωτισμού, θέρμανσης αλλά και βελτίωση της ποιότητας σε όσους εργάζονται σε αυτές. Θα έχει δηλαδή κοινωνικές και περιβαλλοντικές επιδράσεις.

Τελευταίο αλλά όχι λιγότερο σημαντικό, είναι ο εξωραϊσμός που θα επιφέρει στην γενική εικόνα των πόλεων της χώρας. Ένας τακτικά συντηρημένος δρόμος, λιμάνι, αεροδρόμιο, κτίριο, πλατεία, δημόσιος χώρος κ.λπ. θα βελτιώσει και την φιλοσοφία με την οποία αντιμετωπίζουμε εν γένει τον χώρο και την εικόνα της χώρας.

Αυτό δεν απαιτεί ούτε να ανακαλύψουμε την Ατλαντίδα καθώς σε πιο προηγμένες χώρες, μπορούμε να βρούμε καλές πρακτικές και να τις ενσωματώσουμε, προσαρμόζοντας τις στις ανάγκες της χώρας. Άλλωστε όσοι έχουν ταξιδέψει σε χώρες όπως η Ολλανδία, η Δανία ή η Γαλλία βλέποντας την τάξη που επικρατεί έχουμε σκεφτεί την διαφορά που πολλές φορές είναι εμφανής σε σχέση με την χώρα μας.

Είναι όμως κάτι παραπάνω από βέβαιο πως η έλλειψη συντήρησης θα γίνεται ολοένα και πιο εμφανής τα επόμενα χρόνια και λόγω της κλιματικής κρίσης και της έντασης των φαινομένων (όπως ζήσαμε τα τελευταία χρόνια με αποκορύφωμα τον Daniel) αλλά και λόγω της αύξησης των διαθέσιμων υποδομών και της καταπόνησης τους.