Δημόσια Έργα: Τέλος στις υπερβολικές εκπτώσεις – Ποιοι παράγοντες οδήγησαν σε ραγδαία αποκλιμάκωση των ποσοστών

Ραγδαία αποκλιμάκωση παρατηρείται στα ποσοστά που δίδονται στους διαγωνισμούς δημόσιων έργων τόσο το 2021 όσο και κατά το πρώτο εξάμηνο του 2022. Η περίοδος των υπερβολικών εκπτώσεων που κυριαρχούσε για σχεδόν 10 χρόνια φαίνεται ότι έχει παρέλθει και ως κύριοι λόγοι μπορούν να αναφερθούν οι μεγάλες αυξήσεις που έχουν γίνει στις πρώτες ύλες της οικοδομής και βέβαια το ενεργειακό κόστος. Ρόλο έχει παίξει και η νομοθετική παρέμβαση του υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών στο νόμο για τα δημόσια έργα με αποτέλεσμα να βλέπουμε μια αποκλιμάκωση στις μεγάλες εκπτώσεις.

Οι εκπτώσεις που μέχρι και το 2020 έφταναν σε ποσοστά που ξεπερνούσε το 60% και σχεδόν καθολικά ήταν πάνω από το 50%, σταδιακά περιορίστηκαν και άρχισε να παρατηρείται το φαινόμενο χαμηλών και ενίοτε πολύ μικρών εκπτώσεων που σε κάποιες περιπτώσεις ήταν μικρότερο από το 3% του προϋπολογισμού ενός δημοπρατούμενου έργου. Ωστόσο στο γενικό σύνολο, σύμφωνα με στοιχεία του ΣΑΤΕ, για το 2021, ο μέσος όρος της έκπτωσης σε διαγωνισμούς από 1 μέχρι και 2 εκατ. ευρώ και άνω κυμάνθηκε στο 43,32% μειωμένος σημαντικά από το 51,18% του 2020.

Μάλιστα το πρώτο εξάμηνο του 2022 καταγράφεται περαιτέρω σημαντική πτώση στο 32,41%. Αν σκεφτούμε ότι το 2018 ο αντίστοιχος μέσος όρος ήταν 57,35% θα διαπιστώσουμε ότι η αποκλιμάκωση των εκπτώσεων προχωρά με ταχείς ρυθμούς.

Αναλύοντας το ποσοστό του 2021, μπορούμε να δούμε πως στα έργα με προϋπολογισμό από 1 έως 2 εκατ. ευρώ, ο μέσος όρος της έκπτωσης είναι σχετικά ψηλός, με ποσοστό 45,76%, ωστόσο για πρώτη φορά μετά από αρκετά χρόνια κάτω από το ψυχολογικό όριο του 50%. Το πρώτο εξάμηνο του 2022 η μείωση και σε αυτή την κατηγορία είναι δραστική και ο μέσος όρος έκπτωσης φτάνει το 35,07%.

Ακόμα μεγαλύτερη η πτώση στα έργα άνω των 2 εκατ. ευρώ

Αντίστοιχα στα έργα με προϋπολογισμό άνω των 2 εκατ. ευρώ, ο μέσος όρος έκπτωσης το 2021 πέφτει εννέα ποσοστιαίες μονάδες στο 40,88% από 49,56% το 2021. Το πρώτο εξάμηνο του 2022 καταγράφηκε από τον ΣΑΤΕ μια ακόμα πιο ισχυρή πτώση στην προσφερόμενη έκπτωση που κατά μέσο όρο ήταν 29,75%, σπάζοντας το φράγμα του ποσοστού του 30%.

Η ραγδαία αυτή αποκλιμάκωση αποτυπώνει και την τάση που υπάρχει πλέον στα δημόσια έργα της χώρας τα οποία δείχνουν να επηρεάζονται από το διεθνές περιβάλλον. Από την άλλη πλευρά αυτή η μεγάλη μείωση στα ποσοστά των εκπτώσεων δείχνει πως πλέον οι εταιρείες του κλάδου απομακρύνονται από την λογική των υπερβολικών εκπτώσεων που δημιούργησε άλλωστε σημαντικά προβλήματα στην εκτέλεση των έργων αλλά και στην βιωσιμότητα πολλών εταιρειών στον κλάδο. Σε κάθε περίπτωση είμαστε μέχρι και τα μέσα του 2022 στην εξέλιξη αυτού του φαινομένου.

Ρεκόρ δημοπρατήσεων το 2021

Το πλήθος των δημοπρασιών το 2021 κατέγραψε ρεκόρ με συνολικά 915 δημοπρασίες δημόσιων έργων άνω του ενός εκατομμυρίου ευρώ. Πρόκειται για μια μεγάλη αύξηση σε σχέση με το 2020 όπου είχαμε 756 έργα. Όσον αφορά το πρώτο εξάμηνο του 2022 έχουν ήδη καταγραφεί 413 έργα. Θα πρέπει βέβαια να σημειωθεί ότι το 2021 και το 2022 είναι έτη με ώριμο το ΕΣΠΑ 2014-2020 όπου πρέπει να τρέξουν έργα για να ολοκληρωθούν εντός των προθεσμιών που έχουν τεθεί.

Σε πιο γενικό πλαίσιο κατά το 2021, δημοπρατήθηκαν συνολικά 915 έργα προϋπολογισμού άνω του 1 εκατ. ευρώ. Το στατιστικό αυτό είναι αρκετά ενθαρρυντικό μιας και σε μια ακόμα δύσκολη χρονιά με αρκετούς μήνες lockdown είδαμε αύξηση τόσο σε σχέση με το 2020, όπου δημοπρατήθηκαν 756 έργα, όσο και με το 2019, όταν δημοπρατήθηκαν 617 έργα.

Γυρνώντας στο ποσοστό του 2021, αν το αναλύσουμε, θα δούμε ότι απο τα 756 υπό δημοπράτηση έργα, τα 395 αφορούσαν σε έργα μικρού προϋπολογισμού (από 1 έως 2 εκατ. ευρώ) και 520 αφορούσαν σε έργα με προϋπολογισμό άνω των 2 εκατ. ευρώ. Το δεύτερο ποσοστό αποκαλύπτει μια μαζική δημοπράτηση έργων που οδήγησε και σε αυτό το μεγάλο ρεκόρ.

Για το πρώτο εξάμηνο του 2022 από τα συνολικά 413 έργα που οδηγήθηκαν σε δημοπράτηση 191 αφορούσαν σε έργα από 1 έως 2 εκατ. ευρώ και 222 έργα που αφορούσαν σε έργα άνω των 2 εκατ. ευρώ. Τέλος, το πλήθος διαγωνισμών τεχνικών έργων με προσωρινό ανάδοχο έφτασε τα 497 έργα και το πρώτο εξάμηνο του 2022 τα 143 έργα.