Δημαράς: Χρειαζόμαστε τολμηρές λύσεις και έναν μακροχρόνιο σχέδιο για την Αθήνα των επόμενων δεκαετιών

Χαιρετισμό στο Διεθνές Συνέδριο με θέμα «Στρατηγικές και εφαρμογές βασισμένες στη φύση και τον πολιτισμό για τις πόλεις και τις περιφέρειες» που διοργανώνεται στο Ευγενίδειο και στο Πάντειο, απεύθυνε την Δευτέρα 26 Νοεμβρίου ο Υφυπουργός Περιβάλλοντος, Γιώργος Δημαράς.

Κατά την ομιλία του ο Υφυπουργός αναφέρθηκε στο φαινόμενο της διαρκούς μεγέθυνσης των πόλεων που παρατηρείται τις τελευταίες δεκαετίες, επισημαίνοντας ότι στις μεγάλες πόλεις και ιδιαίτερα στην Αθήνα συνυπάρχουν η εικόνα μιας επιφανειακής ευημερίας του καταναλωτισμού, ταυτόχρονα με άστεγους, τοξικο-εξαρτημένους και εξαθλιωμένους πολίτες στους δρόμους.

Υπογράμμισε επίσης το πρόβλημα του μικρού ποσοστού πρασίνου που παρουσιάζει η πρωτεύουσα, το οποίο δημιουργεί συνθήκες δυσβάσταχτες για τον πολίτη, ιδιαίτερα σε συνδυασμό με το φαινόμενο της κλιματικής αλλαγής. Όπως σημείωσε, η Αθήνα των επόμενων δεκαετιών, απαιτεί τολμηρές λύσεις και την εκπόνηση ενός μακροχρόνιου σχεδίου που θα απαντά όχι μόνο στα παραπάνω προβλήματα, αλλά και στα ζητήματα των γερασμένων κτηρίων της πόλης. Κτηρίων δηλαδή, χωρίς την απαιτούμενη αντοχή σε ισχυρό σεισμό και χωρίς την απαιτούμενη ενεργειακή συμπεριφορά. Κλείνοντας τον χαιρετισμό του, ο Γιώργος Δημαράς αναφέρθηκε στην συνεισφορά του πολιτισμού στην ανάπτυξη των πόλεων καθώς και στην ανάγκη ενίσχυσης της πολιτιστικής ταυτότητάς τους.

Όπως τόνισε ο Υφυπουργός: «το θέμα πόλη – φύση – πολιτισμός προφανώς έχει και τις επιμέρους τεχνικές, επιστημονικές και διαχειριστικές προσεγγίσεις, αλλά κατά την άποψή μου συνδέεται και καθορίζεται από τη γενική φιλοσοφική, κοινωνική, οικονομική και πολιτική προσέγγιση για τον άνθρωπο και τη ζωή στον πλανήτη. Η οικολογία και ο πολιτισμός είναι καθολικές οπτικές στο σύνολο των υποθέσεων της κοινωνίας και του χώρου».

Ακολουθεί ολόκληρος ο χαιρετισμός του Γιώργου Δημαρά:

Διαβάζω τον τίτλο του συνεδρίου σας «Στρατηγικές και εφαρμογές βασισμένες στη φύση και τον πολιτισμό για τις πόλεις και τις περιφέρειες». Τι καλύτερο θα ήθελε ένας Υφυπουργός Περιβάλλοντος, όταν το αντικείμενό του είναι οι αστικές αναπλάσεις και η φύση, από το να έχει στη διάθεσή του τα πορίσματα ενός τέτοιου σημαντικού συνεδρίου;
Κυρίες και Κύριοι διακεκριμένοι επιστήμονες από την Ελλάδα και τόσες άλλες χώρες, Χαίρομαι που βρίσκομαι μαζί σας. Συγχαίρω τους διοργανωτές του Συνεδρίου και περιμένω τις εισηγήσεις και τα πορίσματά σας.

Το Υπουργείο Περιβάλλοντος σε συνεργασία με το Πράσινο Ταμείο, στις 5 Δεκεμβρίου οργανώνει ημερίδα με θέμα «Πλαίσιο Αναζωογόνησης και Αναπλάσεων Αστικού Χώρου», ήτοι βελτίωση, εκσυγχρονισμός των θεσμικών εργαλείων και διαδικασιών για τον σχεδιασμό – επανασχεδιασμό και την υλοποίηση ολοκληρωμένων προγραμμάτων ανάπλασης με στόχο την αειφορία και την ανθεκτικότητα των οικισμών. Η ημερίδα θα γίνει στο αμφιθέατρο του ΥΠΕΝ, Μεσογείων 119, στις 10 η ώρα και είστε όλοι προσκεκλημένοι.

Αντιλαμβανόμαστε όλοι πόσο μας χρειάζονται οι ιδέες και οι προτάσεις, με σκοπό να βελτιώσουμε τη ζωή των ανθρώπων στην πόλη από άποψη ασφάλειας, ψυχικής και σωματικής υγείας, ψυχαγωγίας αλλά και από άποψη κλιματολογικών συνθηκών. Δεν παραγνωρίζουμε και την πλευρά της αισθητικής των πόλεων και εν γένει της πολιτισμικής ανάπτυξης των κοινωνιών μέσα σε αυτές.

Παγκοσμίως έχουμε διαρκή τάση μετακίνησης πληθυσμών από την ύπαιθρο στην πόλη. Στη χώρα μας, από το 1951 που ο αστικός πληθυσμός ήταν 37%, το 2015 έφτασε στο 63%. Έχουμε λοιπόν μια διαρκή μεγέθυνση των πόλεων. Ας δούμε πώς είναι η κατάσταση μέσα σε αυτές και κυρίως μέσα στις μεγαλουπόλεις, όπου ζουν οι περισσότεροι άνθρωποι.

Η Αθήνα έχει ομορφιές και μνημεία από τη μακρόχρονη ιστορία της, περπατάμε στους χώρους όπου οι μεγάλοι φιλόσοφοι Σωκράτης, Πλάτωνας και Αριστοτέλης δίδασκαν. Όμως στην Αθήνα και σε άλλες μεγάλες πόλεις, ενώ έχουμε μια επιφανειακή ευημερία του καταναλωτισμού, ταυτόχρονα έχουμε στους δρόμους άστεγους, τοξικο-εξαρτημένους και εξαθλιωμένους πολίτες.

Έχουμε πολύ μικρό ποσοστό πρασίνου στην πρωτεύουσα της Ελλάδας, που σε πολλές περιοχές της πόλης είναι λιγότερο από το 1 τ.μ. ανά κάτοικο, ενώ ένα λογικό μέτρο πρασίνου θεωρούνται τα 9 τ.μ. ανά κάτοικο. Οι θερμοκρασίες στην πόλη τα καλοκαίρια είναι υψηλές και με την αναμενόμενη αύξηση λόγω κλιματικής αλλαγής θα γίνουν υψηλότερες και οι συνθήκες αβάσταχτες.

Η λύση βελτίωσης είναι το πρασίνισμα της πόλης. Οι υφιστάμενοι χώροι πρασίνου, που είναι μερικοί λόφοι και πάρκα, δεν μπορούν να επηρεάζουν θετικά ολόκληρες περιοχές, όπως η περιοχή Πατησίων μέχρι τη λεωφόρο Κηφισού και πέραν αυτής, όπου το πράσινο είναι ελάχιστο.

Χρειαζόμαστε για την Αθήνα:

-Χώμα για να φυτέψουμε,

– Αύξηση πρασίνου

– Αύξηση ελεύθερων και κοινόχρηστων χώρων.

– Διαμόρφωση ενός φιλικού περιβάλλοντος στον πεζό και τον ποδηλάτη με τη δημιουργία ενός εκτεταμένου δικτύου πεζόδρομων και ποδηλατόδρομων.

– Αναβάθμιση της ποιότητας υπηρεσιών των μέσων μαζικής μεταφοράς με έμφαση στα μέσα σταθερής τροχιάς και τα ηλεκτροκίνητα μέσα.

– Αποκατάσταση της στατικής αντοχής των παλαιών κτιρίων που δεν θα κατεδαφιστούν, σύμφωνα με τις σύγχρονες αντισεισμικές προδιαγραφές.

– Αισθητική αναβάθμιση στις γειτονιές της πόλης με παρεμβάσεις χαμηλού κόστους, όπως η αύξηση του πρασίνου, οι εικαστικές παρεμβάσεις καλλιτεχνών από τα κέντρα τεχνών των Δήμων κ.α.

– Ανάπλαση αξιόλογων δρόμων, πλατειών και σημείων ιστορικής και πολιτισμικής αναφοράς σε συνδυασμό με το σχέδιο ενοποίησης των αρχαιολογικών χώρων.

Όλα τα παραπάνω, στοχεύοντας παράλληλα στη δημιουργική ενεργοποίηση του εργατικού δυναμικού και ιδιαίτερα των νέων. Χρειαζόμαστε τολμηρές λύσεις, χρειαζόμαστε ένα μακροχρόνιο σχέδιο για την Αθήνα του 2030, του 2040, του 2050 κ.ο.κ. Αντίστοιχα σχέδια χρειαζόμαστε και για τις άλλες πόλεις της Ελλάδας.

Επειδή το πρόβλημα έλλειψης πρασίνου, σε κεντρικά κυρίως τμήματα της πόλης, συνδυάζεται με τα γερασμένα κτήρια που δεν έχουν ούτε την απαιτούμενη αντοχή σε ισχυρό σεισμό, ούτε την απαιτούμενη ενεργειακή συμπεριφορά, η θεραπεία συνδέεται με την απόκτηση κοινόχρηστων χώρων και πρασίνου και την ανανέωση του κτηριακού αποθέματος. Επομένως, στο μακροχρόνιο σχέδιο, δεν μπορεί παρά να υπάρχει κατεδάφιση κτηρίων αλλά και ολόκληρων οικοδομικών τετραγώνων. Στόχος μας είναι να έχουμε τη φύση μέσα στην πόλη με επανασχεδιασμό τμημάτων της πόλης. Να έχουμε πράσινες διαδρομές πεζών και ποδηλάτων, που θα είναι και διαδρομές πολιτισμού.

Η σχέση φυσικού και αστικού περιβάλλοντος αποτελεί ένα από τα πιο σημαντικά ζητήματα που τίθενται στο πλαίσιο της αντιμετώπισης των φαινομένων της κλιματικής αλλαγής και των ολοκληρωμένων αστικών πολιτικών. Η συνεισφορά του πολιτισμού στην ανάπτυξη των πόλεων, σχετίζεται με το σχεδιασμό και την εφαρμογή δραστηριοτήτων αστικής πολιτικής και την ενίσχυση της πολιτιστικής ταυτότητας και της εικόνας των πόλεων. Πρέπει να μελετηθούν, κατά τη γνώμη μου, οι απάνθρωπες πόλεις των ουρανοξυστών, όπου ζουν και εργάζονται οι άνθρωποι σε κλουβιά, πλήρως αποξενωμένοι από τη φύση. Να μελετηθεί δηλαδή ο ψυχισμός των ανθρώπων που ζουν σε αυτές τις πόλεις.

Τέλος το θέμα πόλη – φύση – πολιτισμός προφανώς έχει και τις επιμέρους τεχνικές, επιστημονικές και διαχειριστικές προσεγγίσεις, αλλά, κατά την άποψή μου, συνδέεται και καθορίζεται από τη γενική φιλοσοφική, κοινωνική, οικονομική και πολιτική προσέγγιση για τον άνθρωπο και τη ζωή στον πλανήτη.

Η οικολογία και ο πολιτισμός λοιπόν, είναι καθολικές οπτικές στο σύνολο των υποθέσεων της κοινωνίας και του χώρου.

Σας ευχαριστώ