Μπαργιώτας: «Απαραίτητη η δημιουργία ενός Φορέα Διαχείρισης Υδάτων»

Πρόσφατα ανακοινώθηκε η οριστική έγκριση των νέων αναθεωρημένων Σχεδίων Διαχείρισης Υδάτων (ΣΔΥ), μεταξύ των οποίων και αυτών που αφορούν τη Θεσσαλία. Σε αυτά περιλαμβάνονται πολλά και σημαντικά έργα με αξιόλογο όγκο ταμίευσης (Μουζάκι, Πύλη, Νεοχωρίτης, Παλιοδερλί, Καλούδα). Δυστυχώς, όμως, τα περισσότερα από αυτά έχουν χαμηλό βαθμό ωριμότητας, με κάποια -όπως για παράδειγμα του Αγιονερίου- να παρουσιάζουν ακόμη και αδυναμία υλοποίησης σύμφωνα με μελετητές. Αν και θετικό ότι αναφέρονται συγκεκριμένα έργα, είναι εμφανές ότι η υλοποίησή τους είναι τουλάχιστον επισφαλής.

Ο Ειδικός Γραμματέας Υδάτων κ. Γκανούλης, σε πρόσφατη συνέντευξή του μετέθεσε την ευθύνη υλοποίησης αυτών των έργων στις Περιφέρειες, τους Δήμους και τις ΔΕΥΑ. Δεν μπορεί, όμως, να υλοποιηθεί ένα τέτοιο εκτεταμένο σχέδιο, όπως αυτό που απαιτούν τα Σχέδια Διαχείρισης Υδάτων, με τις αρμοδιότητες να είναι διεσπαρμένες σε τόσους φορείς.

Είναι απαραίτητη η δημιουργία ενός συντονιστικού οργάνου με τη συμμετοχή του κράτους και των χρηστών, το οποίο θα αποτελέσει την μετεξέλιξη του αναποτελεσματικού και γραφειοκρατικού υφιστάμενου διοικητικού συστήματος. Θα πρέπει να έχει την αρμοδιότητα και την επάρκεια της υλοποίησης ( σε όλα τα στάδια) των έργων ταμίευσης επιφανειακών νερών, μαζί με τα παράλληλα έργα που απαιτούνται, να επιβλέπει την λειτουργία και συντήρηση αυτών, καθώς επίσης να έχει και την ευθύνη της εποπτείας και εφαρμογής όλων των επί μέρους προτάσεων των Σχεδίων Διαχείρισης.

Η συνέχιση ενός καθεστώτος που συνεχίζει να δημιουργεί τεράστια ελλείμματα στο υδατικό ισοζύγιο, ωθώντας τους αγρότες να καταναλώνουν νερό από τα μόνιμα υπόγεια αποθέματα δεν μπορεί να συνεχιστεί, καθώς ειδικά για την περιοχή μας, η περιβαλλοντική υποβάθμιση είναι ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα που έχει να αντιμετωπίσει. Οι θεσμικές παρεμβάσεις που απαιτούνται, αν και δεν ενέχουν μεγάλο οικονομικό κόστος, δεν έχουν προωθηθεί από την Κυβέρνηση.

Ο βουλευτής Λάρισας με τη ΔΗ.ΣΥ., κ. Κώστας Μπαργιώτας, ρωτά τον Υπουργό:

1) Αν σκοπεύει να προχωρήσει σε αναμόρφωση του θεσμικού πλαισίου εφαρμογής των Σχεδίων Διαχείρισης Υδάτων, με την συγκέντρωση όλων των αρμοδιοτήτων προγραμματισμού και συντονισμού σε έναν ενιαίο, ανεξάρτητο φορέα υδάτων, με συμμετοχή τόσο του κράτους όσο και των χρηστών υπό την αιγίδα της Ειδικής γραμματείας Υδάτων,

2) Ποιος είναι ο βαθμός ωριμότητας των έργων που αναφέρονται στα αναθεωρημένα σχέδια διαχείρισης υδάτων για το υδατικό διαμέρισμα Θεσσαλίας, ποια η πηγή χρηματοδότησής τους και ποιο το χρονοδιάγραμμα υλοποίησής τους,

3) Σε ποιες ενέργειες θα προβεί, ώστε τα ανωτέρω έργα να μπορέσουν να ενταχθούν σε κάποιο πρόγραμμα χρηματοδότησης, 4) σε ποιες ενέργειες, έργα και δράσεις θα προβεί, ώστε να μπορέσει να επιτευχθεί ο στόχος της μείωσης της ετήσιας κατανάλωσης νερού στα 450 κυβικά μέτρα ανά στρέμμα.

Ακολουθεί το πλήρες κείμενο της ερώτησης:

ΘΕΜΑ: «Απαραίτητη η δημιουργία ενός Φορέα Διαχείρισης Υδάτων»

Ανακοινώθηκε πρόσφατα η οριστική έγκριση των νέων αναθεωρημένων Σχεδίων Διαχείρισης Υδάτων (ΣΔΥ), μεταξύ των οποίων και αυτό της Υδατικού Διαμερίσματος Θεσσαλίας (EL08). Σε αυτά παρουσιάζεται μια πληθώρα σημαντικών και αξιόλογου όγκου ταμίευσης έργων (Μουζάκι , Πύλη, Νεοχωρίτης Παλιοδερλί, Καλούδα) και πολλών άλλων μικρότερων έργων στα οποία βασίζονται κυρίως τα ΣΔΥ, για να επιτύχουν την κάλυψη του υδατικού ελλείμματος στην λεκάνη του Πηνειού. Όμως, τα περισσότερα από αυτά έχουν χαμηλό βαθμό ωριμότητας. Για παράδειγμα, έργα που αναφέρονται ως δρομολογημένα είναι το φράγμα Αγιονερίου, το φράγμα Ληθαίου, καθώς και έργα στο Ναρθάκι και το Κακλιτζόρεμα.

Τα συγκεκριμένα έργα, αν και εμφανίζονται ως δρομολογημένα στα ΣΔΥ, στην πράξη είτε παρουσιάζουν ουσιαστικά προβλήματα υλοποίησης, όπως για παράδειγμα του Αγιονερίου για το οποίο μελετητές κάνουν λόγο για αδυναμία υλοποίησης, είτε έχουν εξαιρετικά χαμηλό βαθμό ωρίμανσης. Στα πρόσθετα έργα, αναφέρονται παρεμβάσεις που δεν βρίσκονται καν σε επίπεδο προμελέτης ή, αν υπάρχουν μελέτες, χρήζουν επικαιροποίησης, καθώς για συγκεκριμένα έργα, όπως αυτό στο Παλαιοδερλί Φαρσάλων, η μελέτη που υπάρχει είναι από την Electrowatt από το 1971.

Αν και θετικό το γεγονός ότι αναφέρονται συγκεκριμένα έργα, είναι εμφανές ότι η υλοποίησή τους είναι τουλάχιστον επισφαλής. Σε πρόσφατη συνέντευξή του στον ιστότοπο www.ypethe.gr, ο Ειδικός Γραμματέας Υδάτων, κ. Γκανούλης, ανέφερε ότι η ευθύνη για την «εκπόνηση των Σχεδίων Δράσης (Αction Plans) εφαρμογής των μέτρων εναπόκειται κυρίως στους τοπικούς φορείς. […] τα 2 ερωτήματα και αιτήματα που θέτετε, είναι χρήσιμο να τα απευθύνετε και στους τοπικούς φορείς (Περιφέρειες, Δήμοι, ΔΕΥΑ, ΜΚΟ)».

Είναι εμφανές ότι με το σημερινό θεσμικό καθεστώς, με τις αρμοδιότητες να είναι διεσπαρμένες σε Δήμους, Περιφέρεια, ΤΟΕΒ, ΓΟΕΒ, Αποκεντρωμένη Διοίκηση και Υπουργείο δεν είναι δυνατό να εφαρμοστεί ένα τέτοιο εκτεταμένο σχέδιο, όπως απαιτούν τα Σχέδια Διαχείρισης Υδάτων. Είναι απαραίτητη η δημιουργία ενός συντονιστικού οργάνου με τη συμμετοχή του κράτους και των χρηστών, το οποίο θα αποτελέσει την μετεξέλιξη του αναποτελεσματικού και γραφειοκρατικού υφιστάμενου διοικητικού συστήματος.

Θα πρέπει να έχει την αρμοδιότητα και την επάρκεια της υλοποίησης (σε όλα τα στάδια) των έργων ταμίευσης επιφανειακών νερών, μαζί με τα παράλληλα έργα που απαιτούνται, να επιβλέπει την λειτουργία και συντήρηση αυτών, καθώς επίσης να έχει και την ευθύνη της εποπτείας και εφαρμογής όλων των επί μέρους προτάσεων των Σχεδίων Διαχείρισης.

Η συνέχιση ενός καθεστώτος που συνεχίζει να δημιουργεί τεράστια ελλείμματα στο υδατικό ισοζύγιο, ωθώντας τους αγρότες να καταναλώνουν νερό από τα μόνιμα υπόγεια αποθέματα δεν μπορεί να συνεχιστεί, καθώς ειδικά για την περιοχή μας η περιβαλλοντική υποβάθμιση είναι ίσως το μεγαλύτερο πρόβλημα που έχει να αντιμετωπίσει. Οι θεσμικές αλλαγές είναι απαραίτητες, ώστε να μπορέσει να επιτευχθεί ο στόχος της ετήσιας κατανάλωσης των 450 κυβικών μέτρων νερού ανά στρέμμα.

Με το σημερινό καθεστώς ο μόνος περιορισμός που μπαίνει στους χρήστες είναι οικονομικής φύσεως, καθώς στις περιοχές της νοτιοανατολικής Θεσσαλίας μόνο το υπέρογκο κόστος άρδευσης είναι που αποτρέπει την περαιτέρω υποβάθμιση του υδροφόρου ορίζοντα. Τέτοιες θεσμικές παρεμβάσεις, δυστυχώς δεν έχουμε δει τα τρία χρόνια που οι ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝ.ΕΛ. είναι στην κυβέρνηση, παρόλο που κάτι τέτοιο δεν ενέχει μεγάλο οικονομικό κόστος.

Επειδή η εξοικονόμηση νερού είναι ζήτημα βιωσιμότητας του πρωτογενούς τομέα και προστασίας του περιβάλλοντος, ερωτάται ο κ. Υπουργός :

1) Σκοπεύετε να προχωρήσετε σε αναμόρφωση του θεσμικού πλαισίου εφαρμογής των Σχεδίων Διαχείρισης Υδάτων, με την συγκέντρωση όλων των αρμοδιοτήτων προγραμματισμού και συντονισμού σε έναν ενιαίο, ανεξάρτητο φορέα υδάτων, με συμμετοχή τόσο του κράτους όσο και των χρηστών υπό την αιγίδα της Ειδικής γραμματείας Υδάτων;

2) Ποιος είναι ο βαθμός ωριμότητας των έργων που αναφέρονται στα αναθεωρημένα σχέδια διαχείρισης υδάτων για το υδατικό διαμέρισμα Θεσσαλίας, ποια η πηγή χρηματοδότησής τους και ποιο το χρονοδιάγραμμα υλοποίησής τους;

3) Σε ποιες ενέργειες θα προβείτε, ώστε τα ανωτέρω έργα να μπορέσουν να ενταχθούν σε κάποιο πρόγραμμα χρηματοδότησης;

4) Σε ποιες ενέργειες, έργα και δράσεις θα προβείτε, ώστε να μπορέσει να επιτευχθεί ο στόχος της μείωσης της ετήσιας κατανάλωσης νερού στα 450 κυβικά μέτρα ανά στρέμμα;