Αυτοκινητόδρομοι του μέλλοντος: Επεκτάσεις, έξυπνα συστήματα, ταχυφορτιστές και ηλεκτρονικά διόδια

Διαφορετικοί υπόσχονται να είναι οι ελληνικοί αυτοκινητόδρομοι του μέλλοντος. Το δίκτυο αναμένεται να επεκταθεί σε πολλές περιοχές της χώρας, ενώ θα εγκατασταθούν ηλεκτρονικά διόδια. Οι δρόμοι θα λειτουργούν με έξυπνα συστήματα, πιο φιλικά προς το περιβάλλον ενώ θα “γεμίσουν” με φορτιστές κατά μήκος του δικτύου. Παράλληλα ενισχύεται η σκέψη για την τοποθέτηση ΑΠΕ που θα τους κάνει έξυπνους.

Οι επεκτάσεις που είτε βρίσκονται σε κατασκευή είτε σε δημοπράτηση πρόκειται να λάβουν χώρα στην Κρήτη με την κατασκευή του ΒΟΑΚ, στη Δυτική Ελλάδα με το Πάτρα-Πύργος και την Αμβρακία Οδό, στην Πελοπόννησο με τον άξονα Καλαμάτα-Πύλος-Μεθώνη, στην Αττική με τις επεκτάσεις της Αττικής Οδού, στην Κεντρική Ελλάδα με τις επεκτάσεις του Ε65.

Στόχος είναι στο τέλος της τρέχουσας δεκαετίας η χώρα να φτάσει σχεδόν τα 3.000 χιλιόμετρα κλειστών αυτοκινητόδρομων που θα αυξήσουν περαιτέρω τα επίπεδα οδικής ασφάλειας, την ικανότητα της χώρας να μεταβληθεί σε κόμβο των οδικών μεταφορών προς και από την Ευρώπη και την προσπάθεια για ανάπτυξη μέσα από αυτούς τους άξονες.

Που θα επεκταθεί το δίκτυο

Το σημερινό δίκτυο αυτοκινητόδρομων της Ελλάδας έχει μήκος σχεδόν 2.200 χιλιόμετρα και καλύπτει σχεδόν όλη τη χώρα. Η Ολυμπία Οδός (Ελευσίνα-Κόρινθος-Πάτρα), η Ιόνια Οδός (Αντίρριο-Ιωάννινα), η Νέα Οδός (Μεταμόρφωση-Σκάρφεια), η Κεντρική Οδός (Ξυνιάδα-Τρίκαλα και Πέταλο Μαλιακού), η Αυτοκινητόδρομος Αιγαίου (Ράχες-Λάρισα-Κλειδί Ημαθίας), η Αυτοκινητόδρομος Μορέας (Κόρινθος-Καλαμάτα και Λεύκτρο-Σπάρτη) μαζί με το ευρύ δίκτυο της Εγνατίας Οδού (Ηγουμενίτσα-Θεσσαλονίκη-Κήποι Έβρου και κάθετοι άξονες) έχουν δημιουργήσει ένα σημαντικό δίκτυο.

Η νέα μεγάλη προσθήκη του δικτύου μέχρι το τέλος της τρέχουσας δεκαετίας θα είναι ο ΒΟΑΚ με μήκος σχεδόν 300 χιλιόμετρα. Τον περασμένο Σεπτέμβριο υπεγράφη το ανατολικό τμήμα Νεάπολη-Άγιος Νικόλαος, το πρώτο για την κατασκευή του ΒΟΑΚ. Επόμενο βήμα είναι η υπογραφή για το μεσαίο τμήμα από τη Χερσόνησο μέχρι τη Νεάπολη που υλοποιείται μέσω ΣΔΙΤ, ενώ το 2023 θα υπογραφεί και το βασικό τμήμα από τα Χανιά μέχρι τη Χερσόνησο (αν δεν υπάρξουν καθυστερήσεις στην διαγωνιστική διαδικασία). Μελλοντικά ο δρόμος αναμένεται να επεκταθεί προς τα δυτικά μέχρι την Κίσσαμο.

Στην Κεντρική Οδό-Ε65, κατασκευάζεται το νότιο τμήμα  (Λαμία-Ξυνιάδα) και το βόρειο τμήμα (Τρίκαλα-Κηπουρειό Γρεβενών).  Εκτιμάται πως σταδιακά μέχρι το 2024 ο αυτοκινητόδρομος θα έχει την τελική του μορφή συνδέοντας την Στερεά Ελλάδα με τη Δυτική Μακεδονία σε λιγότερο από 2 ώρες προσθέτοντας σχεδόν 100 χιλιόμετρα αυτοκινητόδρομων.

Παράλληλα προχωρά ο αυτοκινητόδρομος Άκτιο-Αμβρακία με 48,5 χιλιόμετρα μήκος. Στην κυκλοφορία είναι περίπου 31 χιλιόμετρα (Άκτιο-Βόνιτσα και Δρυμός-Αμβρακία) και απομένουν 17 χιλιόμετρα όπου εκτιμάται ότι θα ολοκληρωθούν και θα λειτουργήσουν το 2023. Το έργο θα δώσει νέες δυνατότητες στις οδικές μετακινήσεις και προς τα νησιά του Ιονίου που θα συνδέονται πολύ πιο γρήγορα σε σχέση με σήμερα. Στην Ολυμπία Οδό ξεκίνησε πριν από μερικούς μήνες η δυτική επέκταση των 75χλμ από Πάτρα προς Πύργο ενώ μελλοντικά ενδέχεται αν δούμε νέ επέκταση στο τμήμα Πύργος-Καλό Νερό-Τσακώνα.

Επίσης προχωρούν τα έργα στον κάθετο άξονα της Εγνατίας, Ξάνθη-Εχίνος, τον Περιφερειακό Αλεξανδρούπολης. Σε θέση εκκίνησης είναι επίσης οι διαγωνισμοί για τα οδικά τμήματα Θεσσαλονίκη-Έδεσσα και Δράμα-Αμφίπολη μέσω ΣΔΙΤ. Σε , σε τελική φάση διαγωνισμού είναι και το έργο-ΣΔΙΤ για το τμήμα Καλαμάτα-Πύλος-Μεθώνη. Οι υπογραφές εκτιμάται ότι είναι θέμα των επόμενων μηνών. Παράλληλα προετοιμάζεται και το βόρειο άκρο της Ιόνιας Οδού από τα Ιωάννινα μέχρι την Κακαβιά. Με αυτές τις προσθήκες το ελληνικό δίκτυο αυτοκινητόδρομων θα ξεπεράσει τα 2.900 χιλιόμετρα και θα φτάσει σχεδόν τα 3.000 χιλιόμετρα.

Στην Αθήνα προχωρά ο σχεδιασμός για τις επεκτάσεις της Αττικής Οδού πιθανόν με 4 επεκτάσεις. Ήδη η επέκταση της Λεωφόρου Κύμης προς υπογραφή της σύμβασης ενώ το 2023 ενδέχεται να είναι το έτος εκκίνησης για: την αστική σήραγγα Ηλιούπολης (Κατεχάκη-Λ.Βουλιαγμένης), Κορωπί-Λαύριο και Σπάτα-Ραφήνα. Στην Θεσσαλονίκη θέμα χρόνου είναι οι υπογραφές για το flyover της Περιφερειακής που θα ανακουφίσει με τη λειτουργία του την κίνηση στον άξονα αυτό.

Οι “έξυπνοι” αυτοκινητόδρομοι

Στο μέλλον οι ελληνικοί αυτοκινητόδρομοι, θα είναι “έξυπνοι” καθώς σειρά από συστήματα. Αυτό δεν είναι μια διαδικασία που θα γίνει σε μια ημέρα, αλλά ήδη έχει αρχίσει να πραγματοποιείται. Από τα πρώτα συστήματα είναι αυτά της Ολυμπίας Οδού με το “νερό από τον αέρα”, ένα πρωτοποριακό σύστημα το οποίο χρησιμοποιεί την υγρασία του αέρα για να την μετατρέψει σε νερό προς χρήση. Στο μέλλον όμως προβλέπεται ο έλεγχος γεφυρών και σηράγγων από έξυπνα συστήματα τα οποία θα λειτουργούν κυρίως προληπτικά και θα μπορούν να διαγνώσουν βλάβες, διαρροές ή φθορές στις υποδομές αλλά και να ειδοποιούν τους χρήστες σε περίπτωση ατυχημάτων.

Παράλληλα αναμένεται να προχωρήσει το ασύρματο δίκτυο 5G για να καλύψει πλήρως το δίκτυο αυτοκινητόδρομων της χώρας προσφέροντας διαδικτυακές υπηρεσίες που θα μπορούν μεταξύ άλλων να συνδέουν τους αυτοκινητόδρομους με τους χρήστες. Με αυτό τον τρόπο θα μπορούν οι χρήστες μελλοντικά να ενημερώνονται για την κυκλοφοριακή κατάσταση του άξονα που κινούνται, τον καιρό που επικρατεί, που εκτελούνται έργα, πιθανές εναλλακτικές διαδρομές κ.α.

Ταχυφορτιστές και ηλεκτρονικά διόδια

Το μέλλον και των ελληνικών αυτοκινητοδρόμων προβλέπεται να είναι ηλεκτρικό. Στο εξωτερικό υπάρχουν και άλλου είδους καινοτομίες, οι περισσότερες σε πειραματικό επίπεδο, όπως η λωρίδα φόρτισης ηλεκτρικών φορτηγών από εναέρια καλώδια, η λωρίδα φόρτισης οχημάτων από την πρόσφυση των ελαστικών κ.α.

Στο ελληνικό δίκτυο ήδη οι περισσότεροι παραχωρησιούχοι έχουν ξεκινήσει την εγκατάσταση φορτιστών ηλεκτρικών οχημάτων στα ΣΕΑ των αξόνων που λειτουργούν. Στο μέλλον το δίκτυο φορτιστών αναμένεται να πυκνώσει και να είναι διαθέσιμο σχεδόν παντού για την ικανοποίηση των αναγκών που θα προκύψουν καθώς θα αυξάνονται τα επίπεδα ηλεκτροκίνησης.

Το σημαντικότερο όμως είναι οι ταχυφορτιστές οι οποίοι θα επιτρέπουν την γρήγορη επαναφόρτιση των μπαταριών για την γρήγορη συνέχιση του ταξιδιού των χρηστών. Η τεχνολογία είναι ακόμα στα πρώτα της στάδια και προς το παρόν η χώρα μας περιλαμβάνεται στις πέντε τελευταίες χώρες μέλη της Ε.Ε., όσον αφορά τον αριθμό φορτιστών για ηλεκτρικά οχήματα ανά 100 χιλιόμετρα του οδικού δικτύου.

Τέλος, τα ηλεκτρονικά διόδια υπόσχονται έξυπνες και κυρίως δίκαιες χρεώσεις. Ο κεντρικός σχεδιασμός του υπουργείου Υποδομών είναι η εγκατάσταση ενός σύγχρονου “έξυπνου” συστήματος που θα χρεώνει τους χρήστες αναλογικά με τα χιλιόμετρα που θα διανύουν. Ουσιαστικά το όχημα θα καταγράφεται δορυφορικά όταν εισέρχεται και εξέρχεται από τον αυτοκινητόδρομο. Παράλληλα θα μπορούν να ελεχθούν συμβάντα παραβατικότητας από επαγγελματικά οχήματα.