Αττική Οδός: Σήμερα η κατάθεση προσφορών για τον χρυσοφόρο άξονα – Οι κρίσιμοι παράγοντες του διαγωνισμού

Η πιο μεγάλη ώρα έφτασε και η Αττική Οδός, ο δρόμος που χαρακτηρίζεται ως ένας από τους πλέον χρυσοφόρους της Ευρώπης, θα διεκδικηθεί σήμερα από ελληνικά και ξένα μεγαθήρια μέσα από τις οικονομικές προσφορές που θα υποβληθούν.  Η νέα σύμβαση διάρκειας 25 ετών έχει χαρακτηριστεί ως η μεγαλύτερη στην Ευρώπη αυτή την εποχή και όπως είναι αναμενόμενο έχει κινήσει το ενδιαφέρον όλων των μεγάλων εγχώριων και ξένων ομίλων.

Σήμερα, μπορεί να δούμε να υποβάλλονται μέχρι και 7 προσφορές καθώς από τα οκτώ σχήματα που έχουν περάσει στην τελική φάση του διαγωνισμού που ξεκίνησε στις αρχές του 2022 από το ΤΑΙΠΕΔ δεν φαίνεται πως θα καταθέσει το σχήμα με την Egis. Είναι όλος ο ελληνικός κατασκευαστικός γαλαξίας, ευρωπαϊκές εταιρείες και πολλά σημαντικά funds. Συγκεκριμένα είναι:

1.ABERTIS INFRAESTRUCTURAS S.A.
2.GRUPPO FININC – INC SpA
3.ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ
4.Ένωση προσώπων «VINCI HIGHWAYS S.A.S. – VINCI CONCESSIONS S.A.S. – ΜΥΤΙΛΗΝΑΙΟΣ Α.Ε. – MOBILITY PARTNER S.A.S.»
5.Ένωση προσώπων «ΑΚΤΩΡ ΠΑΡΑΧΩΡΗΣΕΙΣ Α.Ε. – ΑΒΑΞ Α.Ε. – MERIDIAM»
6.Κοινοπραξία αποτελούμενη από τις εταιρείες «ΙΝΤΡΑΚΑΤ- BRISA – AUTO ESTRADAS de PORTUGAL S.A.» και «RUBICONE BIDCO S.A.»
7.Κοινοπραξία αποτελούμενη από τις εταιρείες «MACQUARIE ASSET MANAGEMENT MOTORWAY HOLDINGS S.AR.L.» και «FINCOP INFRASTRUCTURE LTD»
8.Κοινοπραξία αποτελούμενη από τις εταιρείες «VAUBAN» – «DIF» – «EGIS»

Οι αλλαγές που υπήρξαν το τελευταίο εξάμηνο συμπυκνώνονται σε τρεις: η ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ έχει προχωρήσει χωρίς την First Sentier, στο σχήμα ΑΚΤΩΡ ΠΑΡΑΧΩΡΗΣΕΙΣ-ΑΒΑΞ μπήκε η Μeridiam αντί της Adrian και στο σχήμα της Brisa εντάχθηκε η ΙΝΤΡΑΚΑΤ.

Οι μεγάλοι όμιλοι έχουν τοποθετηθεί σε ισχυρά σχήματα και αυτό μπορεί να εξασφαλίσει ότι ο διαγωνισμός είναι επιτυχημένος από άποψη ανταγωνισμού. Ο αστικός αυτοκινητόδρομος της Αττικής  θεωρείται από πολλούς ως το Άγιο Δισκοπότηρο στον τομέα των παραχωρήσεων λόγω της μεγάλης εμπορικότητας που παρουσιάζει.

Οι κρίσιμοι παράγοντες του διαγωνισμού

Το μεγάλο στοίχημα για τον διαγωνισμό και το ΤΑΙΠΕΔ, είναι τον Οκτώβριο του 2024 που λήγει η τωρινή περίοδος παραχώρησης, να έχει ολοκληρωθεί ο διαγωνισμός και ο νέος ανάδοχος να αναλάβει τα ηνία του οδικού άξονα χωρίς καθυστέρηση.

Η στρατηγική που ακολουθείται είναι προς αυτή την κατεύθυνση όμως σημαντικό στοιχείο για να επιτευχθεί αυτό το χρονικό ορόσημο είναι να συμβούν δύο πράγματα για να γίνει μια συγχρονισμένη μετάβαση από την πρώτη στην δεύτερη περίοδο παραχώρησης.

1.Ανάλογα με τις προσφορές που θα υποβληθούν θα χρειαστεί και μια χρονική περίοδος για να εξεταστούν εξονυχιστικά και να καταλήξει το ΤΑΙΠΕΔ στον προτιμότερο επενδυτή. Είναι διαφορετικά να έχεις δύο προσφορές, τέσσερις ή οκτώ, ειδικά σε έναν διαγωνισμό αυτού του βεληνεκούς.

2.Δεύτερο σημείο-κλειδί σε αυτό τον χρονικό προγραμματισμό είναι και το πως θα αντιδράσουν τα συμμετέχοντα σχήματα στον διαγωνισμό, δηλαδή αν έχουμε την εκκίνηση προσφυγών. Όπως έχουμε δει και στο παρελθόν, τέτοιες κινήσεις δημιούργησαν αναχώματα τόσο στην ολοκλήρωση της διαγωνιστικής διαδικασία ενώ προκάλεσαν και σημαντικές χρονικές καθυστερήσεις. Ωστόσο, παράγοντες της αγοράς επισημαίνουν πως με τόσους πολλούς συμμετέχοντες θα ήταν έκπληξη να μην υπάρξει μια τέτοια εξέλιξη.

Το ύψος των προσφορών

Για το ύψος των προσφορών έχουν ακουστεί στο παρελθόν πολλά σενάρια και ποσά τα οποία άγγιζαν ακόμα και τα 2,5 δισ. ευρώ. Σημαντικό στοιχείο του διαγωνισμού αποτελεί το ύψος των διοδίων. Ως γνωστό, το ύψος των διοδίων θα μειωθεί τουλάχιστον για την πρώτη πενταετία από τα 2,80 ευρώ στα 2,50 ευρώ. Από την άλλη υπάρχει η πρόβλεψη αύξησης τους στο τέλος της πενταετίας, πράγμα που σημαίνει ότι μακροπρόθεσμα ανοίγει το παράθυρο αυξήσεων.

Επίσης σημαντικό είναι και το γεγονός πως η κίνηση στον αυτοκινητόδρομο της Αττικής Οδού έχει επανακάμψει σε επίπεδα προ πανδημίας. Η μέση ημερήσια κίνηση στο πρώτο τουλάχιστον εντεκάμηνο του 2022 έφτασε τα επίπεδα προ κρίσης, τα επίπεδα του 2019. Η μέση ημερήσια κυκλοφορία το 2023 έχει ενισχυθεί σε πάνω από 240.000 οχήματα ημερησίως, στατιστικό που σαφώς δυναμώνει περαιτέρω την επενδυτική δύναμη του αυτοκινητόδρομου.

Ακόμα ένα στοιχείο που θα κρίνει το ύψος των προσφορών είναι και το κόστος δανεισμού. Ανάλογα με το επιτοκιακό ύψος και παράλληλα σε σχέση με το χρονικό διάστημα της παραχώρησης, θα επηρεάσει και την τελική προσφορά από τα σχήματα. Άλλωστε ο διαγωνισμός είναι έτσι δομημένος που βλέπουμε πως προκάλεσε τελικά τη συμμετοχή fund τα οποία θα μπορούν να ανταπεξέλθουν σε ένα τέτοιο μέγεθος διαγωνισμού.

Τέλος, ακόμα ένα “δυνατό” στοιχείο της νέας σύμβασης παραχώρησης είναι η απουσία κατασκευαστικού αντικειμένου. Βέβαια θα πρέπει να δούμε τι μπορεί να γίνει αν φτάσουμε τελικά σε σημείο κορεσμού του υφιστάμενου αυτοκινητόδρομου και ειδικότερα του “προβληματικού” σήμερα τμήματος, από τη Μεταμόρφωση μέχρι την Δ.Πλακεντίας. Αξίζει να θυμηθούμε πως πριν την κρίση της προηγούμενης δεκαετίας με την κίνηση οχημάτων σε επίπεδα ρεκόρ είχαν πέσει στο τραπέζι ιδέες ακόμα και την δημιουργία  ενός διαμπερούς άξονα χωρίς εξόδους.

Το βέβαιο είναι πως το 2023 θα είναι η χρονιά της Αττικής Οδού καθώς θα έχουμε την ανάδειξη του σχήματος που θα καθορίσει ποιο σχήμα θα είναι εκείνο που θα αναλάβει έναν από τους εμπορικότερους αστικούς αυτοκινητόδρομους της Ευρώπης.

Ποια είναι η Αττική Οδός

Η Αττική Οδός είναι ένας σύγχρονος αυτοκινητόδρομος μήκους περίπου 70 χλμ., που κατασκευάστηκε τη δεκαετία του 1990 με τη μέθοδο της παραχώρησης. Αποτελεί τον περιφερειακό οδικό άξονα της ευρύτερης μητροπολιτικής περιοχής της Αθήνας και τμήμα της σπονδυλικής στήλης του οδικού δικτύου του Νομού Αττικής. Πρόκειται για ένα προαστιακό οδικό δίκτυο και αυτοκινητόδρομο, με δύο ή τρεις λωρίδες κυκλοφορίας και μία λωρίδα έκτακτης ανάγκης (ΛΕΑ), ανά κατεύθυνση. Σε ορισμένα τμήματα στο μέσον του αυτοκινητόδρομου, σε ειδικά διαμορφωμένο χώρο, κινείται ο προαστιακός σιδηρόδρομος, που δεν αποτελεί μέρος της σύμβασης παραχώρησης της Αττικής Οδού.

Περαιτέρω, ο αυτοκινητόδρομος της Αττικής Οδού αποτελεί τον συνδετικό κρίκο του οδικού άξονα ΠΑΘΕ (Πάτρα – Αθήνα – Θεσσαλονίκη – Εύζωνοι), αφού συνδέει την Εθνική Οδό Αθηνών – Λαμίας με την Εθνική Οδό Αθηνών – Κορίνθου, παρακάμπτοντας το κέντρο της Αθήνας. Ο αυτοκινητόδρομος έχει ελεγχόμενες προσβάσεις και αποτελείται από δύο κάθετα, διασταυρούμενα μεταξύ τους, τμήματα, την Ελεύθερη Λεωφόρο Ελευσίνας – Σταυρού – Σπάτων, μήκους περίπου 52 χλμ., και τη Δυτική Περιφερειακή Λεωφόρο Υμηττού, μήκους περίπου 13 χλμ. Στην Αττική Οδό εντάσσεται και τμήμα της Δυτικής Περιφερειακής Λεωφόρου Αιγάλεω, μήκους περίπου 5 χλμ.

Ανάδοχο σχήμα της πρώτης σύμβασης που λήγει τον Οκτώβριο του 2024 και που έχει την διαχείριση του δρόμου είναι η ΑΚΤΩΡ ΠΑΡΑΧΩΡΗΣΕΙΣ Α.Ε. (που ανήκει στον Όμιλο ΕΛΛΑΚΤΩΡ Α.Ε.) και κατέχει ποσοστό 65,75%, η ΑΒΑΞ Α.Ε. που κατέχει ποσοστό 24,19%, η ΕΤΕΘ Α.Ε. (που ανήκει στον Όμιλο ΑΒΑΞ Α.Ε.) με ποσοστό 10,02% και η Γαλλική EGIS PROJECTS S.A. με 0,04%.