Αττική Οδός: Πως προχωρά ο διαγωνισμός – Ποιοι παράγοντες θα ορίσουν το ύψος των προσφορών

Μέσα στο 2023 ο μεγαλύτερος και κατά πολλούς ο πιο σημαντικός διαγωνισμός της τρέχουσας δεκαετίας δεν είναι άλλος από την νέα περίοδο παραχώρησης της Αττικής Οδού. Το ΤΑΙΠΕΔ έχει ξεκινήσει τον διαγωνισμό από τις αρχές του 2022 και συνολικά οκτώ σχήματα εκδήλωσαν ενδιαφέρον.

Το μεγάλο στοίχημα για τον διαγωνισμό είναι τον Οκτώβριο του 2024 που λήγει η τωρινή περίοδος παραχώρησης να έχει ολοκληρωθεί ο διαγωνισμός, και ο νέος ανάδοχος να αναλάβει τα ηνία του οδικού άξονα χωρίς καθυστέρηση.

Η στρατηγική που ακολουθείται προς αυτή την κατεύθυνση είναι με ορίζοντα τον Οκτώβριο του 2024 είναι ακριβώς τα ποια βήματα πρέπει να υπάρξουν για να γίνει μια συγχρονισμένη μετάβαση από την πρώτη στην δεύτερη περίοδο παραχώρησης.

Κλειδί σε αυτό τον χρονικό προγραμματισμό είναι και το πως θα αντιδράσουν τα συμμετέχοντα σχήματα στον διαγωνισμό, δηλαδή αν έχουμε την εκκίνηση προσφυγών. Όπως έχουμε δει και στο παρελθόν, τέτοιες κινήσεις δημιούργησαν αναχώματα τόσο στην ολοκλήρωση της διαγωνιστικής διαδικασία ενώ προκάλεσαν και σημαντικές χρονικές καθυστερήσεις. Ωστόσο με τόσους πολλούς συμμετέχοντες μάλλον είναι απίθανο να μην υπάρξει μια τέτοια εξέλιξη.

Τα οκτώ σχήματα

Τα δεδομένα που έχουμε μέχρι σήμερα είναι πως η νέα σύμβαση παραχώρησης υπηρεσιών σχετικά με τη χρηματοδότηση, λειτουργία, συντήρηση και εκμετάλλευση της Αττικής Οδού, θα είναι για 25 έτη. Τα οκτώ σχήματα που εκδήλωσαν ενδιαφέρον πέρασαν στη Β`φάση, ενώ έχουμε και την προσθήκη της ΙΝΤΡΑΚΑΤ. Είναι όλος ο ελληνικός κατασκευαστικός γαλαξίας, ευρωπαϊκές εταιρείες και πολλά σημαντικά funds. Συγκεκριμένα είναι:

1.ABERTIS INFRAESTRUCTURAS S.A.
2.GRUPPO FININC – INC SpA
3.Ένωση προσώπων αποτελούμενη από τις εταιρείες «ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ Α.Ε.» και «FS ARK HOLDCO S.a.r.l.»
4.Ένωση προσώπων «VINCI HIGHWAYS S.A.S. – VINCI CONCESSIONS S.A.S. – ΜΥΤΙΛΗΝΑΙΟΣ Α.Ε. – MOBILITY PARTNER S.A.S.»
5.Ένωση προσώπων «ΑΚΤΩΡ ΠΑΡΑΧΩΡΗΣΕΙΣ Α.Ε. – ΑΒΑΞ Α.Ε. – ADRIAN INFRASTRUCTURE»
6.Κοινοπραξία αποτελούμενη από τις εταιρείες «ΙΝΤΡΑΚΑΤ- BRISA – AUTO ESTRADAS de PORTUGAL S.A.» και «RUBICONE BIDCO S.A.»
7.Κοινοπραξία αποτελούμενη από τις εταιρείες «MACQUARIE ASSET MANAGEMENT MOTORWAY HOLDINGS S.AR.L.» και «FINCOP INFRASTRUCTURE LTD»
8.Κοινοπραξία αποτελούμενη από τις εταιρείες «VAUBAN» – «DIF» – «EGIS»

Οι μεγάλοι όμιλοι έχουν τοποθετηθεί σε ισχυρά σχήματα και αυτό μπορεί να εξασφαλίσει ότι ο διαγωνισμός είναι επιτυχημένος από άποψη ανταγωνισμού. Ο αστικός αυτοκινητόδρομος της Αττικής  θεωρείται από πολλούς ως η χρυσοφόρος όρνιθα στον τομέα των παραχωρήσεων λόγω της μεγάλης εμπορικότητας που παρουσιάζει.

Το ύψος των προσφορών

Σημαντικό στοιχείο του διαγωνισμού αποτέλεσε το ύψος των διοδίων. Για αρκετούς μήνες κυοφορούνταν σενάρια για διαφορετικούς τύπους διοδίων, αλλά τελικά την οριστική απάντηση έδωσε ο υπουργός Υποδομών και Μεταφορών, Κώστας Καραμανλής, ο οποίος ανακοίνωσε στο τέλος Νοεμβρίου πως το ύψος των διοδίων θα μειωθεί από τα 2,80 ευρώ στα 2,50 ευρώ.

Για το ύψος των προσφορών έχουν ακουστεί στο παρελθόν πολλά σενάρια και ποσά τα οποία άγγιζαν ακόμα και τα 2,5 δισ. ευρώ. Ένα ακόμα σημαντικό στοιχείο για τον διαγωνισμό είναι πως η ημερήσια κίνηση στο πρώτο τουλάχιστον εντεκάμηνο του 2022 έφτασε τα επίπεδα προ κρίσης, τα επίπεδα του 2019.

Αυτή η ανοδική τάση υποστηρίζεται από κάποιους ότι θα συνεχιστεί μέσα στο 2023, πράγμα που σημαίνει ότι μπορεί να φτάσουμε στο σημείο της κατάθεσης προσφορών με μια Αττική Οδό η οποία να έχει και πάλι μεγάλη κίνηση οχημάτων. Να θυμίσουμε πως το απόλυτο ρεκόρ του αυτοκινητόδρομου καταγράφηκε πριν την οικονομική κρίση όταν είχε φτάσει πάνω από 300.000 οχήματα ημερησίως.

Σημαντικό στοιχείο της νέας σύμβασης παραχώρησης είναι η απουσία κατασκευαστικού αντικειμένου. Βέβαια θα πρέπει να δούμε τι μπορεί να γίνει αν φτάσουμε τελικά σε σημείο κορεσμού του υφιστάμενου αυτοκινητόδρομου και ειδικότερα του “προβληματικού” σήμερα τμήματος, από τη Μεταμόρφωση μέχρι την Δ.Πλακεντίας. Αξίζει να θυμηθούμε πως πριν την κρίση της προηγούμενης δεκαετίας με την κίνηση οχημάτων σε επίπεδα ρεκόρ είχαν πέσει στο τραπέζι ιδέες ακόμα και την δημιουργία  ενός διαμπερούς άξονα χωρίς εξόδους.

Ακόμα ένα στοιχείο που θα κρίνει το ύψος των προσφορών είναι και το κόστος δανεισμού. Ανάλογα με το επιτοκιακό ύψος και παράλληλα σε σχέση με το χρονικό διάστημα της παραχώρησης, θα επηρεάσει και την τελική προσφορά από τα σχήματα. Άλλωστε ο διαγωνισμός είναι έτσι δομημένος που βλέπουμε πως προκάλεσε τελικά τη συμμετοχή fund τα οποία θα μπορούν να ανταπεξέλθουν σε ένα τέτοιο μέγεθος διαγωνισμού.

Ο χρόνος των προσφορών

Τώρα το πότε θα ζητηθούν οι προσφορές είναι και το μεγάλο ζητούμενο. Το Virtual Data Room (VDR) έχει ανοίξει από τις αρχές Δεκεμβρίου με τη σύμβαση παραχώρησης διαθέσιμη. Τα σχόλια που προκύπτουν απαντώνται από το ΤΑΙΠΕΔ και με την λήξη αυτής της διαδικασίας θα περάσουμε στο κυρίως γεύμα που είναι η κατάθεση προσφορών.

Ακόμα ένας παράγοντας που μπαίνει φέτος είναι φυσικά και οι εθνικές εκλογές. Αν δηλαδή η κατάθεση προσφορών δεν πραγματοποιηθεί μέχρι την προκήρυξη των εκλογών, τότε το πιο πιθανό σενάριο θα είναι να περιμένουμε την ολοκλήρωση της διεξαγωγής των εκλογών και την νέα κυβέρνηση.

Το βέβαιο είναι πως το 2023 θα είναι η χρονιά της Αττικής Οδού καθώς πριν ή μετά τις εκλογές θα φτάσουμε στο σημείο των προσφορών που θα καθορίσουν τελικά και ποιο σχήμα θα είναι εκείνο που θα αναλάβει έναν από τους εμπορικότερους αστικούς αυτοκινητόδρομους της Ευρώπης.

Ποια είναι η Αττική Οδός

Η Αττική Οδός είναι ένας σύγχρονος αυτοκινητόδρομος μήκους περίπου 70 χλμ., που κατασκευάστηκε τη δεκαετία του 1990 με τη μέθοδο της παραχώρησης. Αποτελεί τον περιφερειακό οδικό άξονα της ευρύτερης μητροπολιτικής περιοχής της Αθήνας και τμήμα της σπονδυλικής στήλης του οδικού δικτύου του Νομού Αττικής. Πρόκειται για ένα προαστιακό οδικό δίκτυο και αυτοκινητόδρομο, με δύο ή τρεις λωρίδες κυκλοφορίας και μία λωρίδα έκτακτης ανάγκης (ΛΕΑ), ανά κατεύθυνση. Σε ορισμένα τμήματα στο μέσον του αυτοκινητόδρομου, σε ειδικά διαμορφωμένο χώρο, κινείται ο προαστιακός σιδηρόδρομος, που δεν αποτελεί μέρος της σύμβασης παραχώρησης της Αττικής Οδού.

Περαιτέρω, ο αυτοκινητόδρομος της Αττικής Οδού αποτελεί τον συνδετικό κρίκο του οδικού άξονα ΠΑΘΕ (Πάτρα – Αθήνα – Θεσσαλονίκη – Εύζωνοι), αφού συνδέει την Εθνική Οδό Αθηνών – Λαμίας με την Εθνική Οδό Αθηνών – Κορίνθου, παρακάμπτοντας το κέντρο της Αθήνας. Ο αυτοκινητόδρομος έχει ελεγχόμενες προσβάσεις και αποτελείται από δύο κάθετα, διασταυρούμενα μεταξύ τους, τμήματα, την Ελεύθερη Λεωφόρο Ελευσίνας – Σταυρού – Σπάτων, μήκους περίπου 52 χλμ., και τη Δυτική Περιφερειακή Λεωφόρο Υμηττού, μήκους περίπου 13 χλμ. Στην Αττική Οδό εντάσσεται και τμήμα της Δυτικής Περιφερειακής Λεωφόρου Αιγάλεω, μήκους περίπου 5 χλμ.