Απελευθερώνεται το ανεκτέλεστο όριο στα δημόσια έργα – Πρόσβαση στα μεγάλα έργα και για τους “μικρούς”

Απελευθερώνεται το ανεκτέλεστο όριο στα δημόσια έργα για τις εταιρείες θεραπεύοντας μια στρέβλωση ετών. Το υπουργείο υποδομών και Μεταφορών μέσα από τα άρθρα 30 και 32 λύνει μια διεκδίκηση σε μια πραγματικότητα που όπως σημειώνουν παράγοντες της κατασκευαστικής αγοράς αδικούσε τις περισσότερες εταιρείες.

Τι σημαίνει όμως αυτό; Η τροπολογία έρχεται και θεραπεύει όλα τα σημεία που υπήρχαν σε προηγούμενους νόμους και εμπόδιζαν τις εταιρείες 6ης και κάτω να συμμετέχουν σε διαγωνισμούς λόγω περιορισμού του ανεκτέλεστου. Ανοίγει την αγορά για τις υγιείς εταιρείες που αποκλείονταν εξ` ορισμού στις δημοπρατήσεις.

Τα όρια του ανεκτέλεστου κατ` ουσία είχαν καταργηθεί με τον νόμο 4412/16 όμως το πρόβλημα ήταν υπαρκτό μέσα από άλλες διατάξεις. Μέχρι σήμερα για παράδειγμα οι εταιρείες 6ης μπορούσαν να συμμετέχουν σε διαγωνισμούς μέχρι 44 εκατ. ευρώ και συνολικά το έτος μέχρι τα 132 εκατ. ευρώ. αντίστοιχα οι 5ης σε διαγωνισμούς μέχρι 22 εκατ. ευρώ και συνολικά το έτος μέχρι τα 66 εκατ. ευρώ.

Δηλαδή ουσιαστικά υπήρχε ένα ιδιότυπο όριο στο κατά πόσο μπορούσε μια εταιρεία να αυξήσει τα ανεκτέλεστα όρια στα δημόσια έργα της. Αντίθετα οι εταιρείες με πτυχία 7ης τάξης δεν είχαν κανένα περιορισμό στην συμμετοχή τους σε δημόσιους διαγωνισμούς.

Θα πρέπει να σημειωθεί πως για το θέμα είχε προσφύγει η ΕΚΤΕΡ στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο ενώ η ΕΑΔΗΣΥ είχε ακυρώσει διαγωνισμούς για το θέμα του ανταγωνισμού ενώ είχε υπάρξει και απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας.

Η αιτιολογική έκθεση του νέου νόμου επισημαίνει πως «οι διατάξεις που αφορούν στο ανεκτέλεστο αντίκεινται εν γένει στις γενικές αρχές που διέπουν τις δημόσιες συμβάσεις, όπως η απαγόρευση των διακρίσεων και οι αρχές της ίσης μεταχείρισης, της ελεύθερης ανάπτυξης του ανταγωνισμού, της ελεύθερης κυκλοφορίας των υπηρεσιών, της αναλογικότητας και της χρηστής δημοσιονομικής διαχείρισης».

Τώρα, αυτό που πρόκειται να γίνει το επόμενο διάστημα είναι πως θα δούμε σε διαγωνισμούς με μεγάλο προϋπολογισμό να συμμετέχουν και εταιρείες κυρίως 6ης τάξης, όπως είναι η ΕΚΤΕΡ, η ΤΕΚΑΛ, η ΕΡΕΤΒΟ κ.α. Το πιθανότερο σενάριο στα μεγάλα έργα είναι να κατεβαίνουν συνασπισμένες για να αντιμετωπίζουν αποτελεσματικότερα τις εταιρείες 7ης που κυριαρχούν στα μεγάλα έργα.

Η τράπουλα στα έργα υποδομών επίσης αναμένεται να ανακατευτεί καθώς είναι πολύ πιθανό να δούμε κάποια ή κάποιες εταιρείες να αρχίζουν να αυξάνουν εκθετικά το ανεκτέλεστο όριο τους καθώς σε συνδυασμό με την γεωμετρική άνοδο της ιδιωτικής κατασκευής είναι πιθανόν να δούμε για πρώτη φορά μέχρι το 2026 κάποια εταιρεία με πτυχίο 6ης τάξης να σπάει το φράγμα του 1 δισ. ευρώ.

Πολλές προσφυγές

Το παρόν θεσμικό πλαίσιο με τα ανεκτέλεστα όρια είχε σταθεί σημείο προστριβής τόσο για τους συνδέσμους του κατασκευαστικού κλάδου, όσο και για τις ίδιες τις εταιρείες. Σωρεία διαγωνισμών είχαν γίνει αντικείμενο προδικαστικών προσφυγών για έλλειψη ανταγωνισμού, καθυστερώντας έτσι την υλοποίηση σημαντικών έργων πολλών εκ των οποίων του Ταμείο Ανάκαμψης που έχει αυστηρά χρονικά πλαίσια.

Πρακτικά οι “μικρές” εταιρείες σήκωναν θέμα την μεγάλη αύξηση της κατασκευαστικής πίτας η οποία έφτανε σε συντριπτικό βαθμό στις εταιρείες 7ης τάξης και που ουσιαστικά έστελνε πολλές από τις εταιρείες να γίνονται υπεργολάβοι στα έργα αυτά αντί για ανάδοχοι.

Παράλληλα οι σύνδεσμοι όπως η ΠΕΣΕΔΕ, ο ΣΑΤΕ και η ΠΕΔΜΕΔΕ για παράδειγμα είχαν διαμαρτυρηθεί για την έλλειψη αυτή στον νόμο για τα ανεκτέλεστα ενώ και πρόσφατα έκαναν το ίδιο για τις προσκλήσεις των έργων αποκατάστασης στη Θεσσαλία.

Στον αντίποδα, παράγοντες της αγοράς υποστηρίζουν πως αν οι εταιρείες 7ης που συσσώρευσαν μεγάλα ανεκτέλεστα αν μπορεί να δυσκολευτούν να τα εκτελέσουν αν ισχύει το ίδιο και για άλλες εταιρείες που με μικρότερες δομές θα κληθούν να αντιμετωπίσουν το ίδιο πρόβλημα αν μαζέψουν πολλά έργα χωρίς να μπορούν να εκτελεστούν επαρκώς.

Ο Ταχιάος για τις παρεμβάσεις

Από την πλευρά του ο υφυπουργός Υποδομών, Νίκος Ταχιάος, μιλώντας στο 4ο Πανελλήνιο Συνέδριο ΔΗΜΟΣΙΕΣ ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ της NOMIKI BIBLIOTHIKI σε ανάρτηση του στο facebook σημειώνει πως “το νομοθετικό πλαίσιο χρήζει διαρκών μεταρρυθμίσεων και επικαιροποιήσεων, κυρίως όσον αφορά την εκτέλεση των Δημοσίων Συμβάσεων. Στο Υπουργείο Υποδομών & Μεταφορών , οι προσαρμογές που θα κάνουμε στο αμέσως προσεχές περιβάλλον, είναι πολύ στοχευμένες:

“Θα εναρμονιστούμε στην απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας για το ανεκτέλεστο, μια διάταξη η οποία έχει εισαχθεί στη Βουλή και θα οδηγηθεί σε ψηφοφορία μετά την ψήφιση του προϋπολογισμού”.

“Θα αλλάξουμε το καθεστώς των Πρότυπων Προτάσεων, εξαιρώντας την δυνατότητα εκτέλεσης Δημοσίων Έργων από μια πρότυπη πρόταση με την κλασική μέθοδο του Ν.4412 και μένοντας μόνο σε ό, τι αφορά τις παραχωρήσεις και τα ΣΔΙΤ: μόνο για παραχωρήσεις και ΣΔΙΤ θα μπορούν να υποβληθούν Πρότυπες Προτάσεις με διαφορετικό καθεστώς από ότι σήμερα και μόνο για ποσά άνω των 200 εκατομμυρίων”.