ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΜΕΤΡΟ ΑΘΗΝΑΣ: η ιστορία του Μητροπολιτικού Σιδηρόδρομου της πόλης μέχρι το 2000

Αφιέρωμα στο Μετρο της Αθήνας

Πριν λίγες μέρες οι γραμμές 2 και 3 του Μετρό έκλεισαν τα δωδέκατα γενέθλια τους στην Αθήνα. Αυτό που λίγοι γνωρίζουν είναι πως αυτό που απολαμβάνουμε σήμερα ήταν προιόν, διαλόγου, αντιμαχιών, ίντριγκας για περίπου 40 χρόνια μέχρι να φτάσει στο σημείο να αρχίσει να κατασκευάζεται.

Η ιστορία του μοντέρνου Μετρό της Αθήνας (εκτός δηλαδή από τη Γραμμή 1 που είναι σχεδόν εξ` ολοκλήρου μια επιφανειακή γραμμή εκτός από ένα μικρό τμήμα στο κέντρο της πόλης) ξεκίνησε από την δεκαετία του 1950 και η υλοποίηση ξεκίνησε την δεκαετία του 1990! Σίγουρα είναι μια από τις πιο πολύχρονες αναμονές στην ιστορία ανάπτυξης Μετρό σε σύγχρονη πόλη.

Στην Αθήνα της δεκαετίας του ΄50 κυκλοφορούσαν 30.000 αυτοκίνητα. Τα περιβαλλοντικά και κυκλοφοριακά προβλήματα είχαν μεν αρχίσει να γίνονται αισθητά αλλά απασχολούσαν μόνο λίγους ειδικούς. Το 1955 επί πρωθυπουργίας Αλέξανδρου Παπάγου, αρχίζουν οι πρώτες συζητήσεις γύρω από την κατασκευή του Μετρό. Η απόφαση αυτή δεν πάρθηκε και το ζήτημα εγκαταλείφθηκε.

Advertisement

Το 1963 επί πρωθυπουργίας Γ. Παπανδρέου έγινε η πρώτη μελέτη για το θέμα. Έτσι, το 1965 προέκυψε η μελέτη Σμιθ (από το όνομα του αμερικανικού συγκοινωνιακού γραφείου που την εκπόνησε). Σε αυτήν περιγράφεται ένα ολοκληρωμένο σύστημα μαζικών μεταφορών. Στη μελέτη αυτή υπήρχε και η πρώτη αναφορά στην ανάγκη κατασκευής του Μετρό της Αθήνας ως μέσου που θα αντιμετωπίσει τα κυκλοφοριακά προβλήματα, τα οποία είχαν ήδη αρχίσει να εμφανίζονται.

Το σχέδιο δεν προχώρησε λόγω της επτάχρονης δικταορίας. Όταν το 1975 η δημοκρατία αποκαταστάθηκε αλλά τα κυκλοφοριακά και περιβαλλοντικά προβλήματα της Αθήνας έχουν οξυνθεί καθώς ο αριθμός των αυτοκινήτων φτάνει πλέον τις 200.000. Έτσι η τότε κυβέρνηση Κ. Καραμανλή αποφασίζει να προχωρήσει στην κατασκευή του έργου και προσκαλεί υποβολή προσφορών.

Η σχετική μελέτη ανατίθεται στη γαλλική εταιρεία SOFRETU η οποία καταλήγει στην ιδέα δημιουργίας δύο γραμμών Μετρό: από το Περιστέρι στην Ηλιούπολη και από το Αιγάλεω στο Πεντάγωνο. Πρόκειται για τις γραμμές που τελικά υιοθετήθηκαν.

Το 1977 αρχίζουν οι πρώτες διερευνητικές εργασίες. Πρόκειται για κάποιες γεωτρήσεις οι οποίες έγιναν γνωστές ως «τρύπες του Μετρό». Το1981 με το ΠΑΣΟΚ στην εξουσία και τον Αντ. Τρίτση Υπουργό ΠΕΧΩΔΕ οι εργασίες διακόπηκαν και η υπόθεση πάγωσε.

Το 1985 επί υπουργίας Ευάγγ. Κουλουμπή αποφασίστηκε η εκ νέου έναρξη των εργασιών. Το 1987 προκηρύχθηκε διεθνής διαγωνισμός για την ανάληψη του έργου από τον οποίο προέκυψε ως ανάδοχος-κατασκευαστής του έργου, η κοινοπραξία ελληνικών, γαλλικών και γερμανικών εταιριών με την επωνυμία Ολυμπιακό Μετρό Αθηνών.

Μέχρι το 1991 και με τη μεσολάβηση μιας περιόδου πολιτικών αναταραχών, η σχετική σύμβαση δεν είχε υπογραφεί. Αυτό τελικώς έγινε το 1991 επί υπουργίας ΠΕΧΩΔΕ Στ. Μάνου. Το σχετικό νομοσχέδιο ψηφίστηκε από τη Βουλή και το 1992 άρχισαν τα κυρίως έργα.

Advertisement

Το 1994 με Υπουργό ΠΕΧΩΔΕ Κ. Λαλιώτη η αρχική σύμβαση τροποποιήθηκε, βελτιώθηκε και το έργο άρχισε σιγά-σιγά να γίνεται πραγματικότητα. Αν και οι κατασκευές της πρώτης φάσης είχε προγραμματιστεί να ολοκληρωθούν το 1997 εντούτοις η γνωστή Ελληνική πραγματικότητα χτύπησε και έπρπε να περάσουν άλλα τρία χρόνια σχεδόν.

Η κατασκευή καθυστέρηση και λόγω των αρχαιολογικών ευρημάτων αλλά και λόγω πολλών αστοχιών κατά τη διάρκεια της διάνοιξης των τούνελ. Γνωστή παραμένει η ιστοριά με τη ..βύθιση ενός περιπτέρου επι της Πανεπιστημίου αλλά και η ακύρωση μέρος του έργου που προέβλεπε σταθμό στη συμβολή των οδών Ιεράς Οδού και Πειραιώς.

Το ημερολόγιο έδειχνε 28 Ιανουαρίου 2000 όταν άνοιξαν για πρώτη φορά οι πύλες των δύο νέων γραμμών του Αθηναϊκού Μετρό και ολοκληρώνοντας μια κουβέντα σχεδόν 50 ετών ο υπόγειος σιδηρόδρομους είναι γεγονός στην Αθήνα με δύο ολοκαίνουριες γραμμές. Χιλιάδες κόσμου συνέρευσαν στους σταθμούς για να κάνουν τις πρώτες τους βόλτες με το “νέο μέσο” μετακίνησης. Έκτοτε έγινε το αγαπημένο μέσο μετακίνησης των Αθηναίων και όχι μόνο.