Πώς προχωρούν τα 6 μεγάλα έργα του ΑΔΜΗΕ το 2023 – Σε τι στάδιο βρίσκονται οι διεθνείς ηλεκτρικές διασυνδέσεις

Ο ΑΔΜΗΕ μέσα από το επενδυτικό του πρόγραμμα ύψους 5 δισ. ευρώ έως το 2030, δημιουργεί σύγχρονες, ανθεκτικές και πράσινες ηλεκτρικές υποδομές που στηρίζουν την ενεργειακή μετάβαση της χώρας και ενισχύουν την ασφαλή ηλεκτροδότηση των καταναλωτών στην ηπειρωτική και τη νησιωτική Ελλάδα.

Η πορεία των σημαντικών έργων που υλοποιεί ο Διαχειριστής έχει ως εξής:

1. Ηλεκτρική διασύνδεση Κρήτης-Αττικής

Μετά την πόντιση του συνόλου των υποβρυχίων ηλεκτρικών και οπτικών καλωδίων της διασύνδεσης Κρήτης-Αττικής, η «ΑΡΙΑΔΝΗ INTERCONNECTION Μ.Α.Ε.Ε.Σ.» προχωρά με εντατικό ρυθμό και το χερσαίο τμήμα της διασύνδεσης, με τις σχετικές εργασίες μελέτης – κατασκευής από τους αναδόχους να βρίσκονται στην τελική ευθεία.

Όσον αφορά στους σταθμούς μετατροπής, η εγκατάσταση των μετασχηματιστών μετατροπέων έχει ολοκληρωθεί στην πλευρά της Αττικής ενώ το μεγαλύτερο μέρος του εξοπλισμού έχει παραχθεί και δοκιμαστεί στα εργοστάσια των αναδόχων. Έχουν επίσης ολοκληρωθεί οι εργασίες θεμελίωσης των κτιρίων και στα δύο άκρα της διασύνδεσης και η ανέγερσή τους βρίσκεται σε εξέλιξη.

Αναφορικά με την πρόοδο του χερσαίου καλωδιακού τμήματος, στην Αττική προχωρά η κατασκευή της υπόγειας όδευσης από το ΚΥΤ Κουμουνδούρου προς το σημείο προσαιγιάλωσης στην Πάχη, όπου έχει ολοκληρωθεί περίπου το 90% της υποδομής και το 70% της τοποθέτησης των καλωδίων. Στην Κρήτη, η πρόοδος των εργασιών οδοποιίας ξεπερνά το 60% ενώ οι εργασίες υποδομής για τα υπό-γεια καλωδιακά τμήματα έχουν προχωρήσει σε ποσοστό άνω του 35%.

Σύμφωνα με την Απόφαση Ένταξης του Υπουργού Ανάπτυξης και Επενδύσεων (Α. Π.: ΕΥΔ ΠΕΚΑ&ΠΟΛΠΡΟ 6673/21-06-2023) η Διασύνδεση της Κρήτης με το ΕΣΜΗΕ Φάση ΙΙ θα χρηματοδοτηθεί με 313,2 εκατ. ευρώ από το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα του ΕΣΠΑ «Υποδομές Μεταφορών, Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη 2014-2020» για τις εργασίες του 1ου σταδίου του έργου (μέχρι 31.12.2023), αντλώντας έτσι σημαντικούς πόρους και μειώνοντας, κατά ένα πολύ μεγάλο βαθμό, το κόστος του έργου μείζονος σημασίας για τον Έλληνα καταναλωτή. Το 2ο στάδιο του έργου αναμένεται να ενταχθεί στην Προγραμματική Περίοδο ΕΣΠΑ 2021-2027.

2. Ηλεκτρική διασύνδεση Κυκλάδων

Η τέταρτη και τελευταία φάση της ηλεκτρικής διασύνδεσης των Κυκλάδων αφορά στη διασύνδεση της Σαντορίνης, της Φολεγάνδρου, της Μήλου και της Σερίφου και συγχρηματοδοτείται από το Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας.

Το πρώτο σκέλος της διασύνδεσης (Σαντορίνη-Νάξος) έχει εισέλθει πλέον σε φάση κατασκευής με ορίζοντα ολοκλήρωσης το 2024. Το καλοκαίρι του 2022 ολοκληρώθηκε η πόντιση του καλώδιου υψηλής τάσης μεταξύ των δύο νησιών ενώ προχωρούν οι εργασίες για την ανέγερση του Υποσταθμού Υψηλής Τάσης στην υπό διασύνδεση Σαντορίνη.

Τον Νοέμβριο του 2022 ολοκληρώθηκε η διαγωνιστική διαδικασία και τον Φεβρουάριο του 2023 υπογράφηκαν οι συμβάσεις των καλωδιακών τμημάτων και για τα υπόλοιπα τρία νησιά των ΝΔ Κυκλάδων (Φολέγανδρος, Μήλος, Σέριφος) που θα ενσωματώσουν το σύνολο του νησιωτικού συμπλέγματος στο Σύστημα Υψηλής Τάσης έως το τέλος του 2025.

Τον Σεπτέμβριο του 2023 υπογράφηκαν οι συμβάσεις και για τους Υποσταθμούς Υψηλής Τάσης που θα κατασκευαστούν στη Φολέγανδρο, τη Μήλο και τη Σέριφο, θέτοντας το σύνολο του έργου σε φάση κατασκευής.

Η ολοκλήρωση της διασύνδεσης των Κυκλάδων θα δώσει τη δυνατότητα ανάπτυξης μονάδων ΑΠΕ συνολικής ισχύος 332 MW στα νησιά, επιτυγχάνοντας ένα πιο σταθερό, πράσινο και οικονομικό ενεργειακό μείγμα για το νησιωτικό σύμπλεγμα.

Το έργο συγχρηματοδoτείται από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας «Ελλάδα 2.0» με τη χρηματοδότηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης Next Generation EU και με το ΦΕΚ τ΄Δ 494 4/8/2022 χαρακτηρίστηκε ως έργο γενικότερης σημασίας για την οικονομία της χώρας.

3. Δυτικός Διάδρομος Πελοποννήσου

Το τελευταίο τμήμα της διασύνδεσης του ΚΥΤ Μεγαλόπολης με την υφιστάμενη Γραμμή Μεταφοράς 400 kV Αχελώου–Διστόμου ολοκληρώθηκε και τέθηκε σε πλήρη λειτουργία τον Μάιο του 2023. Η επέκταση του Συστήματος 400 kV προς τη Μεγαλόπολη θα αυξήσει δραστικά την ικανότητα μεταφοράς προς και από την Πελοπόννησο και θα αποσυμφορήσει τα κορεσμένα δίκτυα της περιοχής, ενισχύοντας την ευστάθεια των τάσεων για το Νότιο Σύστημα συνολικά.

4. Ανατολικός Διάδρομος Πελοποννήσου

Το υποέργο της Γραμμής Μεταφοράς 400 kV που θα συνδέσει το υφιστάμενο ΚΥΤ Μεγαλόπολης με το νέο ΚΥΤ Κορίνθου ολοκληρώθηκε και τέθηκε σε λειτουργία τον Μάιο του 2023. Το Ελεγκτικό Συνέδριο ολοκλήρωσε τον προσυμβατικό έλεγχο για το υποέργο της νέας Γραμμής Μεταφοράς που θα συνδέσει το ΚΥΤ Κορίνθου με το ΚΥΤ Κουμουνδούρου, και η υπογραφή της σχετικής σύμβασης αναμένεται έως το τέλος του έτους.

Η ολοκλήρωση του υπόψη υποέργου αναμένεται το πρώτο εξάμηνο του 2026. Το έργο της Γραμμής Μεταφοράς «ΚΥΤ Κουμουνδού-ρου-ΚΥΤ Κορίνθου» συγχρηματοδoτείται από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας «Ελλάδα 2.0» με τη χρηματοδότηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης Next Generation EU και με το ΦΕΚ τ΄Δ 494 4/8/2022 χαρακτηρίστηκε ως έργο γενικότερης σημασίας για την οικονομία της χώρας.

5. Αναβάθμιση του ΚΥΤ Κουμουνδούρου

Οι εργασίες κατασκευής του νέου ΚΥΤ Κουμουνδούρου, τεχνολογίας κλειστού τύπου (GIS), που θα αντικαταστήσει το υφιστάμενο ΚΥΤ υπαίθριου τύπου, βρίσκονται σε εξέλιξη. Η υλοποίηση του νέου ΚΥΤ Κουμουνδούρου θα εξυπηρετήσει τη σύνδεση του Ανατολικού Διαδρόμου 400 kV Πελοποννήσου, θα αποτελέσει το τερματικό της διασύνδεσης Αττικής-Κρήτης με το ηπειρωτικό Σύστημα και θα ενισχύσει την αξιοπιστία τροφοδότησης των φορτίων στην (Δυτική κυρίως) Αττική. Το έργο συγχρηματοδοτείται από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας ως τμήμα της Γραμμής Μεταφοράς Μεγαλόπολη-Κόρινθος-ΚΥΤ Κουμουνδούρου. Η πλήρης ολοκλήρωση του αναβαθμισμένου ΚΥΤ Κουμουνδούρου αναμένεται το πρώτο εξάμηνο του 2026.
Το έργο συγχρηματοδoτείται από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας «Ελλάδα 2.0» με τη χρηματοδότηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης Next Generation EU.

6. Ηλεκτρικές διασυνδέσεις Δωδεκανήσων και ΒΑ Αιγαίου

Το καλοκαίρι του 2023 ο ΑΔΜΗΕ προχώρησε στην ανάθεση των μελετών και των αναγνωριστικών ωκεανογραφικών – βυθομετρικών ερευνών για τις ηλεκτρικές διασυνδέσεις των Δωδεκανήσων και των νησιών του ΒΑ Αιγαίου, οι οποίες βρίσκονται σε εξέλιξη. Συγκεκριμένα έχει εκκινήσει η έρευνα βυθού για τις διασυνδέσεις Κόρινθος – Κως, Κως – Ρόδος για τα Δωδεκάνησα με ορίζοντα ολοκλήρωσης τον Ιούνιο του 2024. Για το ΒΑ Αιγαίο έχει ολοκληρωθεί η έρευνα βυθού για την όδευση Σκύρος – Εύβοια και αναμένεται η έναρξη των ερευνών για τις οδεύσεις Λέσβος – Σκύρος, Λήμνος – Λέσβος, Λήμνος – Θράκη εντός του Νοεμβρίου. Οι μελέτες αυτές είναι ιδιαίτερα σημαντικές για την ωρίμανση των ηλεκτρικών διασυνδέσεων που δρομολογεί ο Διαχειριστής μέχρι το τέλος της δεκαετίας, στο πλαίσιο του επενδυτικού του προγράμματος.

Σύμφωνα με τον τρέχοντα σχεδιασμό, με την ηλεκτρική διασύνδεση των Δωδεκανήσων η Κως, η Ρόδος και η Κάρπαθος θα διασυνδεθούν με το ηπειρωτικό σύστημα, μέσω Κορίνθου, σε δύο φάσεις. Αντίστοιχα, η διασύνδεση του βορειανατολικού Αιγαίου θα περιλαμβάνει τα νησιά Λήμνο, Λέσβο, Σκύρο, Χίο και Σάμο, και θα υλοποιηθεί σε τρεις φάσεις.

Οι διεθνείς ηλεκτρικές διασυνδέσεις

Ο ΑΔΜΗΕ προτεραιοποιεί τα έργα διεθνών διασυνδέσεων, με στόχο την ενίσχυση της περιφερειακής συνεργασίας στον τομέα της Ενέργειας, την ανάδειξη της Ελλάδας σε ισχυρό εξαγωγέα καθαρής ενέργειας και την εμβάθυνση της ευρωπαϊκής αγοράς ηλεκτρισμού. Στο πλαίσιο αυτό, ο Διαχειριστής:

• Τον Ιούνιο 2023 έθεσε σε λειτουργία, από κοινού με τον Διαχειριστή του βουλγαρικού Συστήματος Μεταφοράς ESO EAD, τη δεύτερη διασύνδεση Ελλάδας-Βουλγαρίας (Νέα Σάντα-Maritsa), με την οποία αυξάνεται σημαντικά το περιθώριο ανταλλαγών ενέργειας ανάμεσα στις δύο χώρες.
• Ολοκλήρωσε τις μελέτες σκοπιμότητας για τη δεύτερη ενισχυτική διασύνδεση Ελλάδας-Ιταλίας ισχύος 1 GW, από κοινού με τον Διαχειριστή της γειτονικής χώρας, Terna.
• Με τη στήριξη της Πολιτείας, προωθεί εντατικά, έναν νέο διάδρομο καθαρής ενέργειας Βορρά – Νότου, την ηλεκτρική διασύνδεση Green Aegean Interconnector, που προβλέπεται να διασυνδέσει τα ηλεκτρικά συστήματα της Ελλάδας και της Γερμανίας. Το έργο αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό για την μεταφορά του ενεργειακού πλεονάσματος που προέρχεται από την Ελλάδα και την Ανατολική Μεσόγειο προς τα μεγάλα κέντρα κατανάλωσης στην κεντρική Ευρώπη. Η αρχική δυναμικότητα της διασύνδεσης σχεδιάζεται να ανέλθει σε 3 GW ενώ σε δεύτερο χρόνο θα μπορούσε να φτάσει από 6 έως και 9 GW. Ο ΑΔΜΗΕ κατέθεσε το έργο στον Ευρωπαϊκό Σύνδεσμο των Διαχειριστών Συστημάτων Μεταφοράς (ENTSO-E) προκειμένου να ενταχθεί στο αναθεωρημένο Δεκαετές Πρόγραμμα Ανάπτυξης (ΔΠΑ 2024) που καταρτίζει ενώ βρίσκεται σε στενή συνεργασία με τους εμπλεκόμενους Διαχειριστές TenneT (Γερμανία) και ELES (Σλοβενία) για την περαιτέρω ωρίμανσή του.
• Συνεργάζεται στενά με τον Διαχειριστή της Αιγύπτου (EETC – Egyptian Electricity Transmission Company) και τον φορέα υλοποίησης ELICA SA, με τον οποίο έχει υπογράψει Μνημόνιο Κατανόησης σχετικά με την έναρξη συζητήσεων για την αξιολόγηση της εισόδου του στο μετοχικό κεφάλαιο της εταιρείας που αναπτύσσει το έργο GREGY – Green Energy Interconnector.
• Τον Σεπτέμβριο 2023 υπέγραψε Συμφωνία Μετόχων από κοινού με τη National Grid S.A – Saudi Electricity Company για τη σύσταση της εταιρείας ειδικού σκοπού Saudi Greek Interconnection, κάνοντας το πρώτο βήμα για την ωρίμανση της ηλεκτρικής διασύνδεσης Ελλάδας – Σαουδικής Αραβίας.
• Τον Οκτώβριο του 2023 ο ΑΔΜΗΕ, κατόπιν συμφωνίας με την EuroAsia Interconnector, ανέλαβε τον ρόλο του φορέα υλοποίησης και project promoter στο έργο της ηλεκτρικής διασύνδεσης Ελλάδας – Κύπρου – Ισραήλ. Η εξέλιξη αυτή διασφαλίζει την τεχνική και χρηματοδοτική επάρκεια του έργου και δημιουργεί τις προϋποθέσεις για την έγκαιρη ολοκλήρωσή του. Με δεδομένο ότι η διασύνδεση Ελλάδας – Κύπρου– Ισραήλ απαιτεί στενή συνεργασία μεταξύ των Διαχειριστών της Ελλάδας και της Κύπρου, τον Οκτώβριο ο ΑΔΜΗΕ και ο Διαχειριστής Συστήματος Μεταφοράς της Κύπρου (ΔΣΜΚ), υπέγραψαν Μνημόνιο Συνεργασίας με αντικείμενο την παροχή τεχνικών υπηρεσιών από τον ΑΔΜΗΕ προς τον ΔΣΜΚ.

Παράλληλα, ο Όμιλος ΑΔΜΗΕ:

• Ωριμάζει τη νέα διασύνδεση Ελλάδας – Αλβανίας μαζί με τον Διαχειριστή του Συστήματος Μεταφοράς της γειτονικής χώρας.
• Σχεδιάζει την κατασκευή νέας διασύνδεσης μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας, η οποία θα ενισχύσει τη διασύνδεση του Ευρωπαϊκού με το Τουρκικό Σύστημα Μεταφοράς.
• Προωθεί την αναβάθμιση της υφιστάμενης διασύνδεσης με τη Βόρεια Μακεδονία.

Τον Νοέμβριο 2023 υπογράφηκε στην Αθήνα Μνημόνιο Συνεργασίας για τη σύζευξη των αγορών ηλεκτρικής ενέργειας Βαλκανικών χωρών από τους αρμόδιους θεσμικούς φορείς Ρυθμιστικών Αρχών, Διαχειριστών Συστημάτων Μεταφοράς -μεταξύ των οποίων και ο ΑΔΜΗΕ– και των Χρηματιστηρίων Ενέργειας, το οποίο ανοίγει τον δρόμο για τη δημιουργία ενιαίας αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας στη Νοτιοανατολική Ευρώπη.