Τα σχέδια για τους Συρμούς Μετρό: Αυτοματοποίηση, ανακαίνιση και νέα τρένα για το Αεροδρόμιο

Με τα μάτια στην μετά-covid εποχή οι αστικές συγκοινωνίες της Αθήνας ετοιμάζονται για την “μεγάλη επιστροφή” των επιβατών. Ενώ σταδιακά τα περιοριστικά μέτρα αρχίζουν και μειώνονται, οι ανάγκες για την καθημερινή μετακίνηση των Αθηναίων αναμένεται να αυξηθούν και μετά το καλοκαίρι να έχουμε επιστρέψει σε μεγάλο βαθμό σε μία -νέα- κανονικότητα.

Τόσο στο υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών, όσο και σε ΟΑΣΑ και ΣΤΑΣΥ-ΟΣΥ, ο σχεδιασμός προχωρά με την ενίσχυση του τροχαίου υλικού αλλά και των δρομολογίων. Μετά την ολοκλήρωση της προμήθειας 300 λεωφορείων με leasing, αναμένεται να προχωρήσει και ο διαγωνισμός για τα συνολικά 1.300 λεωφορεία που θα βγουν στους δρόμους της Αθήνας.

Οι κινήσεις για την αναβάθμιση στο Μετρό

Κινήσεις γίνονται όμως και στο δίκτυο του Μετρό με στόχο την αναβάθμιση της ασφάλειας και της εμπειρίας του ταξιδιού. Μία πρώτη κίνηση ήταν η ΣΤΑΣΥ να ενεργοποιήσει το σύστημα ATP (Automatic Train Protection) το οποίο αναβαθμίζει τη λειτουργία των συρμών. Πιο συγκεκριμένα πρόκειται για ένα σύστημα που ήδη λειτουργεί στις γραμμές 2 και 3 και πλέον εγκαθίσταται και στην γραμμή 1.

Αυτό που κάνει, είναι να “ελέγχει” την ταχύτητα των τρένων αλλά και να προκαθορίσει τα σημεία που ο συρμός σταματά. Στο θέμα της ταχύτητας, ορίζεται η μάξιμουμ επίδοση (συνήθως τα 80 χλμ ανά ώρα) και αυτό εξασφαλίζει ότι δεν θα ξεπεραστεί. Επίσης εξασφαλίζει την ομαλή στάση του συρμού όταν εισέρχεται σε ένα σταθμό. Χάρη στο σύστημα αυτό, ο συρμός “γνωρίζει” το προκαθορισμένο σημείο στάσης με απόκλιση εκατοστών.

Τα δύο αυτά συστήματα λειτουργούν επικουρικά για τον οδηγό και αναβαθμίζουν το επίπεδο ασφάλειας και ταξιδιού για τον επιβάτη. Σε κάποια τμήματα έχει τεθεί σε λειτουργία όμως το ΑΤΡ εκτιμάται πως θα να λειτουργήσει σε όλη τη γραμμή 1 το ερχόμενο Φθινόπωρο.

Αναβάθμιση των συρμών και στις γραμμές 2 και 3

Ακόμα ένα σύστημα που όμως ενεργοποιείται είναι το λεγόμενο ATO (Automatic Train Operation). To σύστημα αυτό που εγκαταστάθηκε από την Αττικό Μετρό στους συρμούς των γραμμών 2 και 3 αποφασίστηκε από το υπουργείο ΥΠΟΜΕ να ενεργοποιηθεί.

Τι κάνει; Κατά κάποιο τρόπο “αυτοματοποιεί” τον συρμό, ο οποίος λειτουργεί όπως όταν μπαίνει ο αυτόματος πιλότος στα αεροπλάνα. Με την εκκίνηση του συρμού από ένα σταθμό, το ΑΤΟ αναλαμβάνει γνωρίζοντας την πορεία και ο οδηγός επεμβαίνει όπου χρειαστεί.

Με τη χρήση αυτού του συστήματος επιτυγχάνεται σημαντική εξοικονόμηση ενέργειας σε ποσοστό που εκτιμάται ότι φτάνει μέχρι και το 30% μιας και επιλέγει την βέλτιστη ταχύτητα κάθε διαδρομής. Επίσης ανεβάζει σημαντικά τα επίπεδα ασφάλειας, περιορίζοντας σημαντικά τον παράγοντα “ανθρώπινο λάθος”. Είναι ένας σημαντικός βοηθός για τους μηχανοδηγούς που θα έχουν μία επιπλέον βοήθεια στο δύσκολο καθημερινό τους έργο.

Προς το παρόν, η εγκατάσταση του συστήματος αυτοματισμού αφορά στην Γραμμή 2. Στη Γραμμή 3 το ΑΤΟ θα μπορέσει να λειτουργήσει με την απόδοση σε λειτουργία της επέκτασης μέχρι το Δημοτικό Θέατρο, το καλοκαίρι του 2022.

Στο νέο ΕΣΠΑ η προμήθεια-αναβάθμιση συρμών

Στο υπουργείο ΥΠΟΜΕ, έχει αποφασιστεί η ένταξη στο νέο ΕΣΠΑ 2021-2027 δύο σημαντικών έργων αναβάθμισης του συστήματος Μετρό της πρωτεύουσας. Το πρώτο είναι η ανακαίνιση 15 συρμών 8ης παραλαβής της Γραμμής 1 του Μετρό και το δεύτερο είναι η προμήθεια 7 διρευματικών συρμών για τη Γραμμή 3 και την εξυπηρέτηση των δρομολογίων προς το Αεροδρόμιο “Ελευθέριος Βενιζέλος”.

Τα δύο έργα είναι απαραίτητα μιας και στη γραμμή 1 οι περισσότεροι συρμοί, παρά τις φιλότιμες προσπάθειες της ΣΤΑΣΥ, είναι σε κακή κατάσταση, είτε λόγω παλαιότητας, είτε λόγω “αθλιότητας” με τα συρμούς που είναι μουτζουρωμένοι και φθαρμένοι. Η ανακαίνιση των 15 συρμών θα τους δώσει μία δεύτερη ζωή και θα συμβάλει στο να μην αισθάνονται οι επιβάτες της πρώτης γραμμής ως Β` κατηγορίας.

Η προμήθεια των διρευματικών συρμών (δηλαδή που μπορούν να λειτουργήσουν είτε τραβώντας ρεύμα από την 3η γραμμή στο έδαφος, είτε από παντογράφο) από την Αττικό Μετρό, είναι μία αναγκαιότητα που λόγω κορωνοϊού πήρε παράταση. Οι συρμοί που λειτουργούν αδιάκοπα από το 2004 δεν είναι πλέον αρκετοί για το δρομολόγιο προς Αεροδρόμιο. Η σταδιακή αύξηση των αερομεταφορών από το καλοκαίρι βοηθά στην αντιμετώπιση της έλλειψης αυτής. Στόχος είναι μέχρι το 2025 να έχουν ολοκληρωθεί και οι δύο προμήθειες.

Χαιρέτας: Βελτίωση ασφάλειας και εξυπηρέτησης των επιβατών

Για την εγκατάσταση και λειτουργία των συστημάτων ATP και ATO, ο Διευθύνων Σύμβουλος της ΣΤΑΣΥ κ. Νίκος Χαιρέτας επισήμανε:

«Είμαστε στην ευχάριστη θέση να ενημερώσουμε το επιβατικό κοινό ότι σύντομα θα τεθούν σε λειτουργία δύο νέα συστήματα αυτοματοποιημένης κίνησης των συρμών, τα οποία θα βελτιώσουν τόσο την ασφάλεια όσο και την εξυπηρέτηση των πολιτών. Ειδικότερα:

Το Σύστημα ΑΤΡ (Automatic Train Protection), το οποίο λειτουργεί ήδη στις γραμμές 2 & 3, εγκαταστάθηκε και στην γραμμή 1 και ξεκίνησε η δοκιμαστική λειτουργία του ώστε να καταστεί δυνατή η εφαρμογή του στα τέλη Σεπτέμβρη. Το ΑΤΡ είναι ένα σύστημα σηματοδότησης το οποίο επιτηρεί συνεχώς την ταχύτητα του συρμού και διασφαλίζει τα κατά περίπτωση όρια ασφαλείας, την απόσταση μεταξύ των συρμών, τη θέση των ψαλιδιών κλπ.

Η λειτουργία του συστήματος βασίζεται στην συνεχή επικοινωνία του συρμού με τα κυκλώματα της γραμμής και σε σχέση με ένα συμβατικό σύστημα σηματοδότησης που απαρτίζεται από φανάρια έχει τα εξής πλεονεκτήματα:

• Η επιτήρηση της ταχύτητας γίνεται συνεχώς σε όλη την διαδρομή του συρμού, και όχι μόνον στα διακριτά σημεία όπου υπάρχουν φανάρια και με αυτοματοποιημένο τρόπο δίνει τη δυνατότητα στο οδηγό να κατευθύνει τον συρμό με βέλτιστο τρόπο, όσον αφορά στην ασφάλεια και την μείωση των καθυστερήσεων.

• Είναι δυνατόν να επιτευχθούν καλλίτερες χρονο-αποστάσεις χωρίς να αυξηθεί ο αριθμός των συρμών, καθώς το σύστημα μπορεί να εκμεταλλευτεί όλη την διαθέσιμη χωρητικότητα της γραμμής.

• Επιπρόσθετα, εξασφαλίζει ότι οι πόρτες του συρμού θα ανοίξουν από την σωστή πλευρά, διασφαλίζοντας τόσο τους επιβάτες όσο και τον οδηγό από τυχόν λάθη.

Το σύστημα ATO (Automatic Train Operation) έχει εγκατασταθεί στις γραμμές 2 & 3 και ξεκίνησε η δοκιμαστική λειτουργία του στη γραμμή 2, ώστε άμεσα να είναι πλήρως λειτουργικό σε αυτή και σύντομα και στη γραμμή 3.

Το σύστημα αυτό «οδηγεί» τον συρμό με έναν αυτόματο τρόπο. Το σύστημα ελέγχει και ρυθμίζει αυτόματα την επιτάχυνση και την επιβράδυνση των συρμών ώστε να τηρούνται με ακρίβεια τα προγραμματισμένα δρομολόγια

Το όφελος από τη χρήση του συστήματος είναι η εξοικονόμηση ηλεκτρικής ενέργειας έως και 20%, στοιχείο που είναι πολύ σημαντικό για τον περιορισμό των λειτουργικών εξόδων της επιχείρησης.

Ταυτόχρονα η οδήγηση των συρμών με ταχύτητες μικρότερες από την μέγιστη (80 km/h) έχει ως αποτέλεσμα τη μείωση της καταπόνησης όλων των εξαρτημάτων και κατά συνέπεια μείωση του αριθμού των βλαβών ή αύξηση του αναμενόμενου χρόνου ζωής, την μείωση του θορύβου εντός των οχημάτων και την μείωση της φθοράς μεταξύ τροχού / τροχιάς, και κατά συνέπεια του κόστους συντήρησης» .