Ερώτηση 47 βουλευτών του ΣΥΡΙΖΑ για την εφαρμογή κινήτρων στην ανακύκλωση

Με πρωτοβουλία του Τομεάρχη Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Σωκράτη Φάμελλου, 47 βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ κατέθεσαν ερώτηση προς τους Υπουργούς Περιβάλλοντος και Ενέργειας και Εσωτερικών, ζητώντας συγκεκριμένα στοιχεία για την πρόοδο της διαδικασίας κατάρτισης νέας τιμολογιακής πολιτικής από τους Φορείς Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων (ΦΟΔΣΑ) της χώρας, η οποία θα πρέπει να τεθεί σε εφαρμογή από την 01/01/2020.

Τα οικονομικά εργαλεία ενίσχυσης της ανακύκλωσης και της διαλογής στην πηγή περιλαμβάνουν τη νέα τιμολογιακή πολιτική διαχείρισης απορριμμάτων που καθορίστηκε με Κοινή Υπουργική Απόφαση τον Απρίλιο του 2019 και ικανοποιούν επιπλέον, τις συστάσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής προς τη χώρα μας για τη βελτίωση των επιδόσεων στον τομέα της ανακύκλωσης.

Πλέον, ο κάθε ΦΟΔΣΑ οφείλει να τιμολογεί διαφορετικά την επεξεργασία οργανικών και σύμμεικτων απορριμμάτων, πχ. για την κομποστοποίηση και τη μεταφόρτωση και γενικά για όλες τις υπηρεσίες που παρέχει, μέσω ενός διαφανούς πλαισίου. Δίνεται παράλληλα, έκπτωση σε κάθε δήμο ανάλογα με το ποσοστό ανακύκλωσης και εκτροπής από την ταφή που επιτυγχάνει, κάτι που αποτελεί κίνητρο για τους δήμους, αλλά και συντελεί στη μείωση των δημοτικών τελών, προς όφελος των νοικοκυριών των επαγγελματιών.

Μέρος της παραπάνω τιμολογιακής πολιτικής αποτελεί και η εισφορά κυκλικής οικονομίας για κάθε Δήμο, η οποία εξαρτάται από το ποσοστό ανεπεξέργαστων απορριμμάτων που οδηγούνται στην ταφή.

Η ερώτηση κατατίθεται μετά από την ανακοίνωση του ΥΠΕΝ για τη στρατηγική διαχείρισης αποβλήτων, στις 25/09/2019, απ’ όπου προκύπτει ότι κεντρική μέριμνα του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας αποτελεί η κατασκευή υποδομών μέσω Συμπράξεων Δημόσιου και Ιδιωτικού Τομέα (ΣΔΙΤ). Αυτή η ιδεοληψία της κυβέρνησης όμως, αγνοεί τις πολλαπλές πτυχές της διαχείρισης σύμμεικτων απορριμμάτων και τις υποχρεώσεις της χώρας που απορρέουν από την ευρωπαϊκή νομοθεσία.​

Αναλυτικά το κείμενο της ερώτησης:

Θέμα: Εφαρμογή οικονομικών κινήτρων για την προώθηση της διαλογής στην πηγή και της ανακύκλωσης

Βασική στρατηγική της Ευρωπαϊκής Ένωσης αλλά και της χώρας μας στη διαχείριση απορριμμάτων αποτελεί η ενίσχυση της διαλογής στην πηγή και της ανακύκλωσης. Με αυτή τη στρατηγική δομήθηκε το Εθνικό Σχέδιο Διαχείρισης Απορριμμάτων το 2015 (ΕΣΔΑ), αλλά και οι μετέπειτα κυρωμένοι Περιφερειακοί Σχεδιασμοί Διαχείρισης Απορριμμάτων (ΠΕΣΔΑ, 2016).

Την ίδια στρατηγική υπηρετούν και οι πρόσφατες Οδηγίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης (2018/850 για ταφή, 2018/851 για απόβλητα, 2018/852 για συσκευασίες, 2018/849 για οχήματα τέλους κύκλου ζωής, μπαταρίες και συσσωρευτές και ηλεκτρικό/ηλεκτρονικό εξοπλισμό) που θέτουν αυστηρότερους στόχους και για τη χώρα μας.

Κατά την περίοδο 2015-2019 έγιναν μεγάλες μεταρρυθμίσεις στη διαχείριση των απορριμμάτων, δρομολογήθηκε το κλείσιμο των χωματερών και η απομείωση των προστίμων αλλά και η ριζική αλλαγή της διαχείρισης απορριμμάτων με πρόληψη και διαλογή στην πηγή. Η διαλογή στην πηγή και η χωριστή συλλογή ανακυκλώσιμων και οργανικών αποβλήτων είναι πλέον υποχρέωση όλων των ΟΤΑ που απορρέει από τις ρυθμίσεις των νόμων 4968/2017 και 4555/2018.

Από τα παραπάνω προκύπτει ότι δεν υπάρχει κανένα περιθώριο αναβολής ή καθυστέρησης στην εφαρμογή της διαλογής στην πηγή, και φυσικά ο σχεδιασμός για την ανακύκλωση δεν μπορεί να έχει τετραετή διάρκεια, όπως προκύπτει από την πρόσφατη συνέντευξη τύπου του αρμόδιου Υπουργού (25/9/19).

Η ανακύκλωση και η διαλογή στην πηγή αποτελεί υποχρέωση προς τη χώρα μας, το περιβάλλον και τις επόμενες γενιές αλλά και τυπική και θεσμική μας δέσμευση έναντι της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ήδη, η Ευρ. Επιτροπή, μέσω Έκθεσης Έγκαιρης Προειδοποίησής της (24/09/2018, SWD [2018] 418 final) έχει επισημάνει προς την Ελλάδα ότι χρειάζονται πρόσθετα μέτρα για την επίτευξη των στόχων ανακύκλωσης, δίνοντας έμφαση στα οικονομικά κίνητρα και εργαλεία.

Για την υποστήριξη των δράσεων διαλογής στην πηγή και κατ’ επέκταση εκτροπής από την ταφή των απορριμμάτων, με βάση το άρθρο 9 του Ν 4496/17, συντάχθηκε και δημοσιεύθηκε η ΚΥΑ ΥΠΕΝ/ΔΔΑΠΠ/31606/930 (ΦΕΚ Β’ 1277/15.04.2019), με την οποία καθορίζεται η υποχρέωση εφαρμογής από 1/1/2020 νέας τιμολογιακής πολιτικής στη διαχείριση απορριμμάτων με βάση την απόδοση ανακύκλωσης και διαλογής στην πηγή για όλους τους ΟΤΑ, με οικονομικά κίνητρα για την ανακύκλωση. Επίσης, με το άρθρο 55 του Ν. 4609/2019 και για την υποστήριξη της εκτροπής από την ταφή θεσπίστηκε περιβαλλοντική εισφορά για την ενίσχυση της Κυκλικής Οικονομίας.

Η θέσπιση κινήτρων για τους ΟΤΑ, και κατ’ ελέκταση για τους πολίτες και επαγγελματίες σε κάθε Δήμο θα δώσει μια σημαντική ώθηση στην ορθή διαχείριση απορριμμάτων, εφόσον περιλαμβάνει διαμόρφωση τιμολογίων με συνυπολογισμό του περιβαλλοντικού αποτυπώματος για κάθε μέθοδο διαχείρισης απορριμμάτων σε κάθε ΦΟΔΣΑ της ηπειρωτικής Ελλάδας και της Κρήτης.

Συγκεκριμένα, και εντός ενός διαφανούς πλαισίου, ο κάθε ΦΟΔΣΑ θα πρέπει να τιμολογεί διαφορετικά για την επεξεργασία οργανικών και σύμμεικτων απορριμμάτων, διαφορετικά για την κομποστοποίηση και τη μεταφόρτωση και γενικά για όλες τις υπηρεσίες που παρέχει, ενώ αντίστοιχα κινητροδοτούνται οι Δήμοι για να αυξήσουν τη διαλογή στην πηγή και την ανακύκλωση προκειμένου να εξασφαλίσουν όσο το δυνατόν χαμηλότερα τέλη για τους πολίτες τους.

Η μεταρρύθμιση αυτή υπήρξε επίσης και κεντρικό μέτρο της στρατηγικής κυκλικής οικονομίας που εγκρίθηκε από το ΚΥΣΟΙΠ την 17.04.2018 (αρ. πρωτ. 81) και παρουσιάστηκε στο Φόρουμ Κυκλικής Οικονομίας, στις 8-9.04.2019, λαμβάνοντας θετική κριτική από τους παραγωγικούς και αυτοδιοικητικούς φορείς αλλά και από τη Γενική Διεύθυνση Περιβάλλοντος της ΕΕ και τους προσκεκλημένους ομιλητές.

Eπειδή η εκτροπή από την ταφή προβλέπεται σε επίπεδο ευρωπαϊκών οδηγιών ήδη από το 1999,

Eπειδή η ενίσχυση της διαλογής στην πηγή προβλέπεται από την οδηγία 2008/98, το Εθνικό Σχέδιο και τα Περιφερειακά Σχέδια,

Eπειδή τα οικονομικά κίνητρα πολλαπλασιάζουν την απόδοση των δράσεων ανακύκλωσης,

Eπειδή η εφαρμογή της τιμολογιακής πολιτικής εξασφαλίζει τη διαφάνεια στα δεδομένα διαχείρισης απορριμμάτων και ειδικότερα στα παραγόμενα και ανακτώμενα στερεά απόβλητα όλων των ΟΤΑ,

Eπειδή η εφαρμογή οικονομικών εργαλείων προτείνεται στα έγγραφα της ΕΕ και η εφαρμογή της θα βελτιώσει την περιβαλλοντική απόδοση της χώρας μας, αυξάνοντας την ανακύκλωση και την επαναχρησιμοποίηση των στερεών αποβλήτων,

Eπειδή η εφαρμογή της ΚΥΑ ΥΠΕΝ/ΔΔΑΠΠ/31606/930 θα δώσει τη δυνατότητα μείωσης των δημοτικών τελών για τους πολίτες και τους επαγγελματίες των ΟΤΑ που παρουσιάζουν θετικές αποδόσεις στις δράσεις διαλογής στην πηγή και ανακύκλωσης,

Eπειδή στην παρούσα φάση συντάσσονται οι προϋπολογισμοί των ΟΤΑ και των ΦΟΔΣΑ,

Ερωτώνται οι κ.κ. Υπουργοί και ζητείται η κατάθεση των απαραίτητων εγγράφων:

1. Σε ποιο στάδιο βρίσκεται η εφαρμογή της ΚΥΑ ΥΠΕΝ/ΔΔΑΠΠ/31606/930 σε κάθε ΦΟΔΣΑ της χώρας, σε ποιο βαθμό έχουν ληφθεί οι απαραίτητες αποφάσεις και τι χρονοδιάγραμμα υπάρχει για την εφαρμογή των Κανονισμών Τιμολόγησης και την εφαρμογή της περιβαλλοντικής εισφοράς κυκλικής οικονομίας;

2. Ποια συγκεκριμένα μέτρα προτίθενται να λάβουν τα αρμόδια Υπουργεία έτσι ώστε να τεθεί η νέα τιμολογιακή πολιτική σε εφαρμογή από την 01/01/2020;