Ακτινογραφία και φωτορεπορτάζ της κατασκευής της Χρυσής Γραμμής Μετρό της ΑΚΤΩΡ στο Κατάρ

Η ΑΚΤΩΡ είναι επικεφαλής (leader) της πολυεθνικής κοινοπραξίας εταιρειών “ALYSJ”, η οποία έχει αναλάβει την εκτέλεση του έργου «Μελέτης και Κατασκευής» της Χρυσής Γραμμής του Μετρό της Ντόχα, πρωτεύουσας του Κατάρ, με προϋπολογισμό 3 δισεκατομμύρια δολάρια. Την κοινοπραξία ALYSJ απαρτίζουν 5 εταιρείες από 4 διαφορετικές χώρες: ΑΚΤΩΡ ΑΤΕ – Ελλάδα Larsen & Toubro Limited – Ινδία, Yapi Merkezi Insaat Ve Sanayi A.S. – Τουρκία, Sezai Turkes Feyzi Akkaya Marine Construction STFA – Τουρκία, Al Jaber Engineering LLC – Κατάρ.

Το έργο της «Χρυσής Γραμμής» αποτελεί με διαφορά το μεγαλύτερο αυτοτελές κατασκευαστικό κομμάτι του Μετρό της Ντόχα. Σχεδιάστηκε για να υποστηρίξει το υπόγειο σύστημα μεταφορών της Κεντρικής Ντόχα και αποτελεί τμήμα του ολοκληρωμένου Σιδηροδρομικού Δικτύου του Κατάρ και του νέου συστήματος Μεταφορών που προωθεί η χώρα στο πλαίσιο του Εθνικού Αναπτυξιακού Σχεδίου για
το 2030.

Η γνωστή και ως «Ιστορική Γραμμή» του Μετρό διασχίζει τη Ντόχα από Ανατολή σε Δύση, ακολουθώντας τα ίχνη της ιστορικής γραμμής της πόλης. Το νέο Μετρό της Ντόχα, θα έχει σε 1 η φάση συνολικά 3 γραμμές συνολικού μήκους 100 χλμ. με 37 σταθμούς, ενώ με την ολοκλήρωση και της 2 ης φάσης, οι γραμμές θα αυξηθούν σε 4, φτάνοντας σε συνολικό μήκος τα 300 περίπου χλμ. και τους 100 σταθμούς.

Η κατασκευή της «Χρυσής Γραμμής»
Το έργο κατασκευής της «Χρυσής Γραμμής» περιλαμβάνει την κατασκευή υπόγειων σηράγγων TBM συνολικού μήκους 23,3 χλμ. με διάμετρο 6,17 μέτρων, καθώς και 10 υπόγειων σταθμών εξαιρετικής αρχιτεκτονικής, με υψηλής τεχνολογίας αυτοματισμούς, σύνθετα συστήματα εκαπνισμού των σταθμών σε περίπτωση φωτιάς και υπερσύγχρονα μηχανολογικά, ηλεκτρολογικά και υδραυλικά συστήματα.

Περιλαμβάνει επίσης την κατασκευή υπόγειου αμαξoστασίου συνολικού μήκους 650 μέτρων, καθώς και κεντρικού εργοστασίου ψύξης των τριών σταθμών. Για την υλοποίηση της συγκεκριμένης εξαιρετικά σύνθετης και απαιτητικής σε παγκόσμιο επίπεδο κατασκευής, στην καρδιά της πρωτεύουσας του Κατάρ, απαιτήθηκε η ταυτόχρονη χρήση έξι (6) μηχανήματων ολομέτωπης κοπής TBM («μετροπόντικες»).

Η διέλευση του έργου υπόγεια, κάτω από το κέντρο της πόλης, εμπεριείχε σημαντικότατες κατασκευαστικές προκλήσεις, μεταξύ των οποίων την ανάγκη υλοποίησης κυκλοφοριακών παρακάμψεων και μετατοπίσεων δικτύων Οργανισμών Κοινής Ωφελείας, ενώ λόγω της υψηλής υπόγειας υδροφορίας στη περιοχή της Ντόχα, απαιτήθηκε η άντληση συνολικά 129 εκατομμυρίων κ.μ. υπογείων υδάτων
προκειμένου να κατασκευαστούν οι σταθμοί.

Στα 23,3 χιλιόμετρα υπόγειων σηράγγων που διανοίχθηκαν περιλαμβάνονται δύο (2) δίδυμες σήραγγες – μια ανά κατεύθυνση – μήκους 11,65 χιλιομέτρων έκαστη, εικοσιτέσσερις (24) συνδετήριες σήραγγες, καθώς και μια (1) έξοδος έκτακτης ανάγκης. Για την ασφαλή πλοήγηση των TBM και τον έγκαιρο εντοπισμό κενών ή σπηλαιώσεων εφαρμόστηκε στην κοπτική κεφαλή των TBM προηγμένης τεχνολογίας σύστημα εντοπισμού (ΒΕΑΜ).

Το έργο εμπεριείχε 15.556 δακτυλίους, ήτοι 108.892 προκατασκευασμένα τμήματα σκυροδέματος για την εσωτερική επένδυση της σήραγγας, 4.888.470 εκατ. κ.μ. συνολικών εκσκαφών στους σταθμούς και τις σήραγγές, ενσωμάτωση άνω του 1 εκατ. κ.μ. σκυροδέματος, καθώς και χρήση 171.403 τόνων οπλισμού (σιδήρου).

Όλες οι σχετικές εργασίες διεξήχθησαν σύμφωνα με τα υψηλότερα διεθνή πρότυπα και όπως σε κάθε έργο της ΑΚΤΩΡ, ύψιστη προτεραιότητα δόθηκε στις προβλέψεις για την Υγεία και την Ασφάλεια των εργαζομένων, ενώ ο βιώσιμος σχεδιασμός εξασφαλίστηκε περαιτέρω με την εφαρμογή του Global Sustainability Assessment System (GSAS), μιας εξειδικευμένης μεθοδολογίας προσαρμοσμένη στο μοναδικό
Περιβάλλον του Αραβικού Κόλπου.

Η αρχιτεκτονική της «Χρυσής Γραμμής»
Το σύνολο των γραμμών του Μετρό της Ντόχα στηρίζεται αρχιτεκτονικά σε ένα αρχιτεκτονικό εγχειρίδιο που προετοίμασε η Qatar Rail και η UN Studio με οδηγίες προς όλους τους εργολάβους και στόχο να επιτευχθεί μία βασική κοινή αρχιτεκτονική ταυτότητα για το μετρό της Ντόχα.

Κάθε γραμμή ωστόσο έχει και τη δική της μοναδική ταυτότητα, η οποία εκφράζεται μέσω συγκεκριμένων φινιρισμάτων δαπέδου, μοτίβων τοίχων, γεωμετρίας και συγκεκριμένων χρωμάτων. Για παράδειγμα, ενώ το δάπεδο είναι κοινό για όλες τις γραμμές του μετρό, τα υλικά που βρίσκονται μέσα αλλάζουν χρώμα σύμφωνα με το χρώμα της κάθε γραμμής. Έτσι, το δάπεδο της «Χρυσής Γραμμής» περιέχει αδρανή υλικά από πραγματικό χρυσό. Παράλληλα, τους τοίχους των σταθμών της «Χρυσής Γραμμής» κοσμεί μεταλλικό χρυσό πλακάκι, ειδικά παρασκευασμένο για το Μετρό της Ντόχα.

Αντίστοιχα με το σύνολο των γραμμών του Μετρό της Ντόχα, η Χρυσή Γραμμή είναι επίσης σχεδιασμένη και κατασκευασμένη έτσι ώστε να αποτυπώνει μέσα από μια σύγχρονη απόδοση την πολιτισμική κληρονομιά, την παράδοση και το περιβάλλον του Κατάρ.

Οι οροφές των 10 σταθμών της Χρυσής Γραμμής για παράδειγμα είναι σχεδιασμένες με «θολωτούς χώρους», οι οποίοι αντλούν την έμπνευση τους από την παλαιά αρχιτεκτονική του Κατάρ και τις παραδοσιακές σκηνές των Βεδουίνων. Άμεσες είναι και οι αναφορές στη βαθιά ριζωμένη στην κουλτούρα του Κατάρ παράδοση των «μαργαριταριών», καθώς όπως ακριβώς σε ένα όστρακο, κάτω από το απλό εξωτερικό των στεγάστρων εισόδου των σταθμών, κρύβεται ένα πλούσιο και γυαλιστερό εσωτερικό με πλήθος φωτιζόμενων γραμμών και ιριδίζοντα πλακάκια στο χρώμα της πέρλας.

Άλλα σημεία της οροφής στους χώρους κυκλοφορίας εκτός των θόλων είναι επενδεδυμένα με ειδικά σχεδιασμένα ηχοαπορροφητικά μεταλλικά πλακάκια σε σχήμα πετάλων λουλουδιού, με μοναδικό μοτίβο για το μετρό της Ντόχα, ενώ τα κενά που δημιουργούνται ανάμεσα στα πέταλα συμπληρώνονται και πάλι από φωτιστικά μοναδικά σχεδιασμένα για το έργο.

Τα στέγαστρα εισόδου των σταθμών έχουν σχεδιαστεί ομοιόμορφα σε όλες τις γραμμές έτσι ώστε να δίνεται μια εύκολα αναγνωρίσιμη και μοναδική ταυτότητα του Μετρό στους δρόμους της Ντόχα.

Οι χώροι των σταθμών αντλούν επίσης έμπνευση από τα παραδοσιακά Caravanserai, τους χώρους στους οποίους τα «καραβάνια» έκαναν στάση για ανάπαυση, κοινωνική συνεύρεση και ανάκτηση δυνάμεων στη διάρκεια του ταξιδιού τους, διαθέτοντας ειδικά διαμορφωμένο χώρο για προσευχή, καθώς και ποδόλουτρα – αναπόσπαστο μέρος της θρησκευτικής ιεροτελεστίας των μουσουλμάνων πριν την προσευχή.

Στις αποβάθρες των σταθμών επαναλαμβάνεται σε μεγάλο βαθμό η γεωμετρία των θόλων, ενώ έχουν ενσωματωθεί βιτρίνες που θα φιλοξενούν εκθέματα σχετικά με την ιστορία του Κατάρ.

Το ανθρώπινο δυναμικό και η διοικητική μέριμνα του έργου
Χαρακτηριστικό για τον παγκόσμιο χαρακτήρα, το μέγεθος και την πολυπλοκότητα του έργου της «Χρυσής Γραμμής» είναι πως στην κατασκευή του απασχολήθηκαν εργαζομένοι από 58 διαφορετικές χώρες.

Όσον αφορά στον αριθμό τους, αξίζει να σημειωθεί πως σε ορισμένες περιπτώσεις, όπως τον Σεπτέμβριο του 2018, για την κατασκευή της «Χρυσής Γραμμής» εργάστηκαν ταυτόχρονα έως και 13.580 εργαζόμενοι.

Προκλήσεις σε επίπεδο Ανθρωπίνου Δυναμικού
Στον τομέα του ανθρωπίνου δυναμικού, οι προκλήσεις που αντιμετώπισε επιτυχώς η κοινοπραξία ήταν εξίσου σημαντικές και σχετίζονταν με τη συγκρότηση υπό από ένα ενιαίο πλαίσιο της διαφορετικότητας των εμπλεκόμενων μελών και του πλήθους των διαφορετικών πολιτισμικών νοοτροπιών, κοινωνικών και εθνικών αντιλήψεων.

Παράλληλα, στο επίπεδο των εργαζομένων, το έργο απαιτούσε την εφαρμογή όλων των απαραίτητων πολιτικών και διαδικασιών για την αντιμετώπιση μιας σειράς πολύπλοκων θεμάτων και πρακτικών ζητημάτων μεταξύ των οποίων το ζήτημα της γλώσσας και της επικοινωνίας, η δημιουργία των κατάλληλων προγραμμάτων εισαγωγής (induction) στο έργο, οι ταξιδιωτικές διαδικασίες, η διαχείριση της διοικητικής μέριμνας πολλαπλών τοποθεσιών/εργοταξίων, η πληθώρα διατροφικών απαιτήσεων/συνηθειών, η προσαρμογή στα τοπικά έθιμα και τις περιβαλλοντολογικές συνθήκες, καθώς και ο επαναπατρισμός έπειτα από την ολοκλήρωση των εργασιών.

Διαρκής ήταν και η μέριμνα της κοινοπραξίας για την ορθή διαχείριση των θεμάτων Ανθρωπίνου Δυναμικού και Διοίκησης, πάντα σε συμμόρφωση με την ισχύουσα στο Κατάρ νομοθεσία.

Φιλοξενία εργαζομένων στο έργο
Λαμβάνοντας υπόψιν πως η κατασκευή ενός έργου παγκοσμίου επιπέδου απαιτεί και τις αντίστοιχες υποδομές, η κοινοπραξία ALYSJ σχεδίασε και κατασκεύασε ειδικούς χώρους για τη φιλοξενία των εργαζομένων στο έργο, σύμφωνα με τα Πρότυπα του Ιδρύματος του Κατάρ «Qatar Foundation (QF) 2013 Standards».

Στόχος του σχεδιασμού και της διαχείρισης των συγκεκριμένων χώρων, οι οποίοι έχουν δυνατότητα φιλοξενίας περίπου 2.800 εργαζομένων (Al Riffa Camp – 1.674, South “Wakrah” Camp – 1.116) ήταν η αντιμετώπιση ενός μεγάλου μέρους των παραπάνω προκλήσεων, καθώς και η δημιουργία όλων των απαιτούμενων συνθηκών για έναν ισορροπημένο, ποιοτικό και υγιεινό τρόπο ζωής των εργαζομένων, με την ενθάρρυνση της συμμετοχής τους σε εκδηλώσεις και αθλητικές δραστηριότητες.

Ειδικότερα, οι εγκαταστάσεις διαθέτουν Αίθουσες αναψυχής εφοδιασμένες με Internet Café ελεύθερης πρόσβασης για όλους, γήπεδο μπάσκετ και γυμναστήριο, μια πλήρως εξοπλισμένη μονάδα με επαγγελματικά πλυντήρια, στεγνωτήρια και σιδερωτήρια, πρατήρια λιανικής, κουρείο, ραφείο, καθώς και Τζαμί.

Για την αντιμετώπιση του πλήθους των διατροφικών απαιτήσεων των εργαζομένων του έργου, διαμορφώθηκε από την κοινοπραξία ένα ειδικά σχεδιασμένο εβδομαδιαίο μενού προσαρμοσμένο στις διατροφικές συνήθειες των διαφορετικών εθνικοτήτων που συμμετέχουν στην κατασκευή.