Eνεργειακά ευάλωτη η Κρήτη χωρίς την EuroAsia σύμφωνα με τον πρώην Υπουργό Μεταφορών, Επικοινωνιών και Έργων της Κύπρου

Ευάλωτο παραμένει το ενεργειακό σύστημα της Κρήτης σύμφωνα με τον Μάριο Δημητριάδη, πρώην Υπουργού Μεταφορών, Επικοινωνιών και Έργων της Κυπριακής Δημοκρατίας και Μέλος του Στρατηγικού Συμβουλίου της ΕuroAsia Interconnector. Αναλυτικά η τοποθέτησή του:

Για πρώτη φορά τα τελευταία 25 χρόνια η Κρήτη βίωσε μπλακ-άουτ την Παρασκευή 22 Μαρτίου όταν έκρηξη σε παλιό μετασχηματιστή έθεσε εκτός λειτουργίας ηλεκτροπαραγωγικές μονάδες στα Λινοπεράματα, βυθίζοντας ολόκληρο το νησί στο σκοτάδι και αυξάνοντας τον κίνδυνο το ηλεκτρικό σύστημα της Κρήτης να παραμείνει ευάλωτο.

Η γρήγορη παρέμβαση των λειτουργών της ΔΕΗ και η άψογη συνεργασία με τις τοπικές αρχές απέτρεψαν μεγαλύτερες καταστροφές και ευτυχώς δεν θρηνήσαμε ζωές. Την ίδια στιγμή, όμως, σύσσωμη η τοπική κοινωνία, φορείς και εκπρόσωποι πολιτικών κομμάτων απαίτησαν όπως μην χαθεί άλλος χρόνος για την ηλεκτρική διασύνδεση Κρήτης-Αττικής που θα εξασφαλίσει την ενεργειακή ασφάλεια στο νησί.

Ο Φορέας Υλοποίησης της διασύνδεσης EuroAsia Interconnector, που ενώνει τα δίκτυα του Ισραήλ και της Ελλάδος μέσω Κρήτης και Κύπρου, συμφωνεί απόλυτα με την ανάγκη εξεύρεσης λύσης για την ενεργειακή επάρκεια της Κρήτης και ότι απαιτείται η άμεση της διασύνδεση με την ηπειρωτική Ελλάδα.

Από το 2012 πραγματοποιείται το όραμα μας για την άρση της ενεργειακής απομόνωσης της Κύπρου η οποία παραμένει το τελευταίο ενεργειακά μη διασυνδεδεμένο κράτος μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αλλά και της Κρήτης.

Η ηλεκτρική διασύνδεση EuroAsia Interconnector ξεκίνησε ως άμεση ανάγκη όταν στις 11 Ιουλίου του 2011 είχαμε το θλιβερό γεγονός με την τεράστια έκρηξη στη ναυτική βάση στο Μαρί η οποία, λόγω της τεράστιας ισχύος, κατέστρεψε ολοσχερώς τον κύριο ηλεκτροπαραγωγικό σταθμό της Κύπρου στο Βασιλικό.

Ο συγκεκριμένος σταθμός παρήγαγε το 90% περίπου των αναγκών του νησιού μας και τέθηκε εκτός λειτουργίας για ένα χρόνο με απώλεια ηλεκτρισμού σε όλη την Κύπρο, τόσο στα νοικοκυριά όσο και στις επιχειρήσεις.

Στις αρχές ήταν σαν να βρισκόμασταν και πάλι σε εμπόλεμη κατάσταση και για ένα χρόνο περίπου η ροή ηλεκτρισμού γινόταν με διακοπές και αυτό με λίστες προτεραιότητας. Αποτέλεσμα αυτού ήταν να τραυματιστεί βαθύτατα η οικονομία μας και η ενεργειακή μας ασφάλεια με επακόλουθα για αρκετά χρόνια μετά στο νησί μας.

Παρόμοιες εικόνες δεν πρέπει να ζήσει η Κρήτη σήμερα και αυτός ήταν ο ουσιαστικός λόγος που το 2012 ξεκινήσαμε την προσπάθεια να βρούμε τον καλύτερο τρόπο για να μην επαναληφθεί μια τέτοια τραγωδία και να μείνει η Κύπρος χωρίς ηλεκτρισμό. Η μοναδική λύση είναι η ηλεκτρική διασύνδεση της Κύπρου με το ενιαίο Ευρωπαϊκό ηλεκτρικό δίκτυο μέσω Κρήτης και Αττικής.

Ήταν ένα εξαιρετικά δύσκολο εγχείρημα με απίστευτα μεγάλες προκλήσεις, όπως το βάθος πόντισης του καλωδίου, που αρχικά είχε υπολογιστεί στα 2,300 μέτρα, και μετά όμως επιλέχθηκε για θέματα ασφάλειας ότι έπρεπε να ποντιστεί σε ακόμη μεγαλύτερο βάθος, στα 3,000 μέτρα. Επιπρόσθετα, μεγάλη πρόκληση υπήρξε το τεράστιο κόστος κατασκευής της ηλεκτρικής διασύνδεσης, παρόμοιο μέγεθος του οποίου δεν υπήρχε.

Τον Απρίλιο του 2018, λαμβάνοντας υπόψη το εθνικό συμφέρον και την επιτακτική ανάγκη της διασύνδεσης της Κρήτης με την υπόλοιπη Ελλάδα, η EuroAsia Interconnector, προχώρησε στην προκήρυξη διεθνή διαγωνισμού για την έγκαιρη υλοποίηση ολόκληρου του έργου.

Με βάση τον αρχικό προγραμματισμό και την πρόοδο των εργασιών, το έργο θα είχε ήδη ανατεθεί από τον Φορέα Υλοποίησης και θα βρισκόταν σήμερα στη φάση κατασκευής με ορίζοντα υλοποίησης εντός των προσυμφωνημένων χρονοδιαγραμμάτων, αρχή κάνοντας με την διασύνδεση Κρήτης-Αττικής τον Ιούνιο του 2022.

Δυστυχώς το χρονοδιάγραμμα αυτό έχει καθυστερήσει λόγω της αλλαγής πολιτικής του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας το οποίο εμμένει ουσιαστικά στην υλοποίηση του σκέλους Κρήτης–Αττικής ως νέου εθνικού έργου εκτός του πλαισίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης για Έργα Κοινού Ενδιαφέροντος.

Όπως έχει επισημάνει επανειλημμένα η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και ο ίδιος ο επίτροπός ενέργειας Miguel Arias Canete o συντομότερος χρόνος υλοποίησης της διασύνδεσης Κρήτης-Αττικής είναι στα πλαίσια του ΕΚΕ 3.10 ΕuroAsia Interconnector.

Υπενθυμίζω ότι η υλοποίηση της ηλεκτρικής διασύνδεσης Κρήτης Αττικής στα πλαίσια του ΕΚΕ γίνεται με χαμηλότερο κόστος στον Έλληνα καταναλωτή αφού το έργο είναι επιλέξιμο για χορηγία ύψους €350 εκ. Ταυτ­όχρονα έχει χαμηλότερο κόστος χρηματοδότησης λόγω πρόσβασης στην ΕΤΕπ (ΕΙΒ), ενώ εκτιμάται ότι το κόστος κατασκευής για το σκέλος του Κρήτη-Αττική θα είναι κατά €500-600 εκ. χαμηλότερο από το αντίστοιχο κόστος ενός εθνικού που θα χρειαστεί και περισσότερο χρόνο υλοποίησης.

Ελπίζω ότι σύντομα θα υπάρξουν πιο ώριμες σκέψεις, ώστε το σύνολο του Έργου ηλεκτρικής διασύνδεσης του Ισραήλ και της Ελλάδος μέσω Κρήτης και Κύπρου να επανέλθει εντός του πλαισίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης και να μπορέσει η ηλεκτρική διασύνδεση Κρήτης Αττικής να γίνει το συντομότερο δυνατό με το χαμηλότερο κόστος για τον Έλληνα πολίτη.

*Ο Μάριος Δημητριάδης είναι πρώην Υπουργός Μεταφορών, Επικοινωνιών και Έργων της Κυπριακής Δημοκρατίας και Μέλος του Στρατηγικού Συμβουλίου της ΕuroAsia Interconnector