Υποβρύχια αρχαιολογική έρευνα στη θαλάσσια περιοχή της νότιας Νάξου

Για τρίτη χρονιά συνεχίστηκε η υποβρύχια αρχαιολογική έρευνα στη θαλάσσια περιοχή της νότιας Νάξου σε συνεργασία της Εφορείας Εναλίων Αρχαιοτήτων με το Νορβηγικό Ινστιτούτο Αθηνών και το Ναυτικό Μουσείο του Όσλο.

Η έρευνα ξεκίνησε από το 2016 με στόχο τον εντοπισμό και την τεκμηρίωση των ενάλιων αρχαιοτήτων και ιδιαίτερα των αρχαίων λιμένων της θαλάσσιας περιοχής κατά μήκος των νοτίων ακτών του νησιού, από το Αλυκό μέχρι τον Πανόρμο.
Στη φετινή έρευνα πεδίου, που διήρκησε από 2-10 Μαΐου 2018, ερευνήθηκαν εκτεταμένοι θαλάσσιοι χώροι μεγάλου βάθους, ολοκληρώνοντας έτσι το τριετές πρόγραμμα της συνεργατικής έρευνας.

Κατά τη διάρκεια της έρευνας πραγματοποιήθηκαν διασκοπίσεις βυθού με ηχοβολιστή πλευρικής σάρωσης (side scan sonar) 680 KHz. Οι θέσεις με μορφολογικές ανωμαλίες (στόχοι) που σημειώθηκαν κατά τις πορείες του σόναρ, στη συνέχεια ελέγχονταν με τη χρήση υποβρύχιου τηλεκατευθυνόμενου οχήματος (Remote Operated Vehicle), το οποίο παρείχε την απεικόνιση του στόχου σε οθόνη υπολογιστή. Με τον τρόπο αυτό καταγράφηκε σε χάρτη η μικρο-τοπογραφία μιας σημαντικής θαλάσσιας έκτασης, η οποία παρέμενε μέχρι σήμερα ανεξερεύνητη.

Για τη διεξαγωγή της έρευνας χρησιμοποιήθηκε ένα παραδοσιακό καΐκι, που έχει την ικανότητα διατήρησης της σταθερής χαμηλής ταχύτητας πλεύσης (1,5 κόμβους), την οποία απαιτούσαν οι πολύωρες διασκοπίσεις με την ηχοβολιστική τορπίλη.

Συνολικά έγινε σάρωση θαλάσσιας έκτασης 6.2 τετραγωνικών χιλιομέτρων με τον ηχοβολιστή και παρατηρήθηκαν 15 περιοχές με το υποβρύχιο όχημα ROV. Καταγράφηκαν 12 πιθανές θέσεις αρχαιολογικού ενδιαφέροντος. Επίσης εντοπίστηκαν δυο θέσεις, η μια στη θαλάσσια περιοχή ανοικτά του Πανόρμου και η άλλη έξω του Ακρωτηρίου Μονή, με διάσπαρτη κεραμική προερχόμενη κυρίως από αμφορείς ρωμαϊκών και υστερο-ρωμαικών χρόνων.

Η έρευνα πραγματοποιήθηκε υπό τη διεύθυνση των αρχαιολόγων Δρ. Αγγελικής Σίμωσι από πλευράς του ΥΠΠΟΑ και του Δρ. Sven Ahrens από το Ναυτικό Μουσείο του Όσλο, με επιστημονικούς υπεύθυνους την καταδυόμενη αρχιτέκτονα-μηχανικό της ΕΕΑ Αικατερίνη Ταγωνίδου και του νορβηγού αρχαιολόγου και υπεύθυνου μηχανιμάτων Frode Kvalø. Επίσης συμμετείχε ο κατασκευαστής και χειριστής του ROV, Jean-Gregoire Kmerian. Σημαντική υπήρξε η βοήθεια του κ. Μανόλη Μπαρδάνη από το τοπικό καταδυτικό κέντρο «Naxos Diving», όπως επίσης και του καπετάνιου του σκάφους της έρευνας κ. Γιάννη Μπαρδάνη.