Αγωγός TAP: Το μεγαλύτερο κατασκευαστικό έργο της χώρας καλπάζει

Το μεγαλύτερο κατασκευαστικό έργο σήμερα στην Ελλάδα δεν είναι ένα έργο Μετρό ή Σιδηροδρομικό έργο. Είναι το έργο για την κατασκευή του Trans Adriatic Pipeline περισσότερο γνωστού ως Αγωγού TAP ενώ η επίσημη ονομασία του είναι Διαδριατικός Αγωγός και είναι τμήμα του Νότιου Διαδρόμου Φυσικού Αερίου.

Το έργο έχει κόστος που συνολικά αγγίζει τα 4,5 δισ ευρώ, ενώ το μεγαλύτερο τμήμα του που κατασκευάζεται στην Ελλάδα αφορά μία συνολική επένδυση ύψους 1,5 δις ευρώ. Ο Αγωγός TAP είναι ένα project το οποίο ξεκινά από το Αζερμπαϊτζάν, από το Κοίτασμα του Shah Deniz και διαμέσω Γεωργίας, Τουρκίας, Ελλάδας, Αλβανίας και ενός υποθαλάσσιου αγωγού στην Αδριατική φτάνει στην Ιταλία, όπου ενώνεται με το δίκτυο διανομής φυσικού αερίου που ήδη υπάρχει στην χώρα το οποίο εκμεταλλεύεται η εταιρεία Snam Rete Gas. Από εκεί θα διαμοιράζεται στα δίκτυα φυσικού αερίου Δυτικής και Κεντρικής Ευρώπης.

Οι προπαρασκευαστικές εργασίες ξεκίνησαν στην Αλβανία το καλοκαίρι του 2015 με την αποκατάσταση δρόμων και γεφυρών για να εξασφαλιστεί η απρόσκοπτη πρόσβαση στα εργοτάξια του έργου.

Επίσημα, οι εργασίες κατασκευής του αγωγού ξεκίνησαν πέρσι (2016) στις 17 Μαϊου με μία τελετή εγκαινίων που πραγματοποιήθηκε στο λιμάνι της Θεσσαλονίκης παρουσία του Πρωθυπουργού της χώρας Αλέξη Τσίπρα και εκπροσώπων των χωρών από τις οποίες θα περνά ο αγωγός φυσικού αερίου. Η ολοκλήρωση του έργου έχει προγραμματιστεί για το 2020.

Το Ελληνικό τμήμα του Αγωγού έχει μήκος 550χλμ και είναι και το μεγαλύτερο σε μήκος τμήμα (σε σχέση με Αλβανία και Ιταλία). Ξεκινά από τους Κήπους (στον Έβρο) στα σύνορα με την Τουρκία και καταλήγει στην περιοχή της Ιεροπηγής στα σύνορα με την Αλβανία.

Πέρα από την κατασκευή του αγωγού, προβλέπεται η κατασκευή ενός σταθμού συμπίεσης στην περιοχή των Κήπων με μεταφορική ικανότητα 10 δισ. κ. μ. και ενός δεύτερου σταθμού κοντά στις Σέρρες σε περίπτωση μελλοντικής αναβάθμισης της μεταφορικής ικανότητας του αγωγού σε 20 δισ. κ. μ. Κατά μήκος της διαδρομής του ελληνικού τμήματος του αγωγού θα κατασκευαστούν 22 βαλβιδοστάσια.

Στην Αλβανία το χερσαίο τμήμα έχει μήκος 215χλμ και ξεκινά από το Devolli (στα σύνορα με την Ελλάδα) και καταλήγει στην Fier στις ακτές της Αδριατικής. Από εκεί θα ξεκινά ο υποθαλάσσιος αγωγός που θα καταλήγει στην Ιταλία όπου το συνολικό μήκος του χερσαίου τμήματος του αγωγού στην θα είναι περίπου 8 χλμ. Προβλέπεται ένας σταθμός προσγειάλωσης και τερματικός σταθμός παραλαβής στον δήμο του Melendugno, σε απόσταση 8,2 χλμ. από την ακτή και από προστατευόμενες περιοχές.

Ο τερματικός σταθμός παραλαβής θα είναι το κέντρο παρακολούθησης και ελέγχου του TAP. Χρησιμοποιώντας ηλεκτρικούς λέβητες για να ζεσταίνει το φυσικό αέριο και να διευκολύνει τη ροή του, ο τερματικός σταθμός παραλαβής θα έχει μηδενικές εκπομπές υπό κανονικές συνθήκες λειτουργίας, ενώ η μέγιστη εκπομπή έχει υπολογιστεί σε λιγότερο από το 2% του ετήσιου χρόνου λειτουργίας του.

ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ
Η κατασκευή του έργου είναι πολυσύνθετη, πολυεθνική και έτσι έχουμε σειρά από συμβάσεις που έχουν να κάνουν με την κατασκευή αλλά και επιμέρους έργα ή υπηρεσίες, χρήσιμες για τον TAP. Στην Ελλάδα οι συμβάσεις Μελέτης, Προμήθειας και Κατασκευής έχουν ανατεθεί:

1.Στη SPIECAPAG (Γαλλία), για το τμήμα μήκους 185 χλμ. αγωγού από τους Κήπους έως την Καβάλα. Σε αυτό το έργο ως υπεργολάβος δραστηριοποιείται και ο ΑΚΤΩΡ.
2.Στην Κ/Ξ Bonatti (Ιταλία)- J&P ΑΒΑΞ για το τμήμα μήκους 360χλμ αγωγού από την Καβάλα μέχρι την Ιεροπηγή (ελληνο-αλβανικά σύνορα).

Στην Αλβανία όλο το μήκος του χερσαίου αγωγού μήκους 215χλμ ανατέθηκε στην SPIECAPAG, ενώ η ίδια εταιρεία ανέλαβε επίσης το τμήμα του αγωγού που θα διέρχεται από τα ελληνοτουρκικά σύνορα, όπου ο ΤΑΡ θα συνδεθεί με τον αγωγό φυσικού αερίου Trans Anatolian Pipeline (ΤΑΝΑΡ).

Στην Ιταλία η Κ/Ξ Enereco S.p.a. και Max Streicher S.p.a. αναλαμβάνει τη σύμβαση για το χερσαίο τμήμα του αγωγού στην Ιταλία, το οποίο θα συνδέει το χερσαίο τμήμα του έργου στην προσγειάλωση με τον Τερματικό Σταθμό Παραλαβής (PRT). Η Renco S.p.a. αναλαμβάνει τη σύμβαση για τον Τερματικό Σταθμό Παραλαβής, ο οποίος αποτελεί το τελευταίο στοιχείο σύνδεσης του TAP με το δίκτυο φυσικού αερίου Snam Rete Gas. Εκτός από την παραλαβή φυσικού αερίου, ο Τερματικός Σταθμός Παραλαβής θα φιλοξενεί, επίσης, το Κέντρο Εποπτικού Ελέγχου (SCC).

Στη Saipem SpA ανετέθη το υποθαλάσσιο τμήμα αγωγού 36 ιντσών που διασχίζει την Αδριατική θάλασσα, ξεκινά από τις ακτές της Αλβανίας και καταλήγει στη νότια Ιταλία, είναι μήκους περίπου 105 χλμ. και βρίσκεται περί τα 820 μέτρα κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας, στο βαθύτερο σημείο της. Οι σωλήνες παρέχονται από την εταιρεία Salzgitter Mannesmann International GmbH. Συνολικά αναμένεται η χρήση περισσότερων από 71 χιλιάδες τόνους υποθαλάσσιου αγωγού.

Η ίδια εταιρεία ανέλαβε και την προμήθεια σωληναγωγών διαμέτρου 48 ιντσών και μήκους περίπου 270 χλμ. για τον χερσαίο αγωγό, καθώς και των γωνιών που χρειάζεται ο ΤΑΡ τόσο για τον χερσαίο αγωγό (48 ιντσών), όσο και για τον υποθαλάσσιο (36 ιντσών).

Η εταιρεία Σωληνουργεία Κορίνθου ΑΕ ανέλαβε την προμήθεια σωληναγωγών 48 ιντσών και μήκους περίπου 495 χλμ. για τα χερσαία τμήματα του αγωγού ΤΑΡ στην Ελλάδα. Το συμβόλαιο αφορά συνολικά σε περίπου 270.000 τόνους σωληναγωγών.

Οι Σταθμοί Συμπίεσης ανετέθησαν στην Κ/Ξ Renco S.p.A (Ιταλία) και ΤΕΡΝΑ Α.Ε. (Ελλάδα) και αφορούν τη Μελέτη, Προμήθεια και Κατασκευή τους. Ο σταθμός μέτρησης ροής έχει σχεδιαστεί για να υπολογίζει την ποσότητα του φυσικού αερίου που διέρχεται από το ελληνικό τμήμα του αγωγού.

Η έναρξη της κατασκευής των σταθμών συμπίεσης έχει ξεκίνησε το δεύτερο εξάμηνο του 2016 και η ολοκλήρωσή της αναμένεται να διαρκέσει περίπου 2 χρόνια με ορόσημο το τέλος του 2018. Οι σταθμοί συμπίεσης πρόκειται να κατασκευαστούν με βάση τα υψηλότερα διεθνή βιομηχανικά πρότυπα για την υγεία και την ασφάλεια, μακριά από πυκνοκατοικημένες περιοχές, και με τον ελάχιστο δυνατό αντίκτυπο στο περιβάλλον και τις τοπικές κοινότητες.

Η σύμβαση για την προμήθεια έξι μονάδων υπερ-συμπιεστών αεριοστροβίλων, πρόκειται να ενσωματωθεί στη σύμβαση για τους σταθμούς συμπίεσης που ανατέθηκε στη Siemens το Σεπτέμβριο του 2015. Τέλος επελέγη η εταιρεία Himachal Futuristic Communications Ltd. (HFCL) για την προμήθεια και παράδοση περίπου 1.550 χιλιομέτρων καλωδίου οπτικών ινών.

ΠΡΟΟΔΟΣ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ
Όπως αναφέρει η Κατερίνα Μουζουράκη, Διευθύντρια Επικοινωνίας Ελλάδας για τον Trans Adriatic Pipeline στο ypodomes.com: «Διανύουμε ήδη τον 10 μήνα κατασκευής και είμαστε πραγματικά πολύ ικανοποιημένοι με τους ρυθμούς προόδου της κατασκευής. Έχει ήδη παραδοθεί το 60% από τους συνολικά 32.000 σωλήνες αγωγού, στους κεντρικούς σταθμούς διαλογής στη Θεσσαλονίκη, την Καβάλα και την Αλεξανδρούπολη, ενώ έχει ήδη διαμορφωθεί η Ζώνη Εργασίας στα 240χλμ από τα συνολικά 550χλμ του ελληνικού τμήματος.

Σωλήνες συνολικού μήκους 190 χλμ. έχουν στοιχηθεί, 150 χλμ. έχουν συγκολληθεί σε διάφορα εργοτάξια στην Ελλάδα, ενώ τα πρώτα 90 χλμ. του αγωγού έχουν τοποθετηθεί στην τάφρα που έχει δημιουργηθεί. ‘Ηδη περισσότερα από 60 χλμ. της διαδρομής έχουν επιχωματωθεί και το έδαφος σε περισσότερα από 10 χλμ. έχει αποκατασταθεί για να παραδοθεί σταδιακά πίσω στους αγρότες. Σήμερα, εξελίσσονται παράλληλες εργασίες στις Περιφερειακές Ενότητες Έβρου, Ροδόπης, Σερρών, Δράμας, Θεσσαλονίκης και Κιλκίς.

Συνολικά η ολοκλήρωση της κατασκευής και στις 3 χώρες αλλά και του υποθαλάσσιου τμήματος αναμένεται στο τέλος 2019. Η κατασκευή του αγωγού TAP θα συνεισφέρει εκατομμύρια ευρώ στο κράτος μέσα από την καταβολή φόρων καθ’ όλη τη διάρκεια της λειτουργίας του, και δείχνει το δρόμο για την πραγματοποίηση περισσότερων επενδύσεων μεγάλης κλίμακας στη χώρα. Η υλοποίηση τόσο μεγάλων και σύνθετων έργων όσο ο TAP ενισχύει την εμπιστοσύνη των επενδυτών στις προοπτικές της Ελλάδας, ενώ ταυτόχρονα συμβάλλει στην απόκτηση τεχνογνωσίας από συνεργαζόμενες ελληνικές εταιρείες διαφόρων κλάδων (κατασκευών, προμήθειας πρώτων υλικών και υπηρεσιών, μεταφορών, κλπ).»

ΤΑ ΙΔΙΑΙΤΕΡΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ
Ολόκληρο το χερσαίο τμήμα του αγωγού θα βρίσκεται κάτω από την επιφάνεια της γης με ένα ελάχιστο βάθος ενός μέτρου. Επομένως, ο αγωγός δεν θα είναι ορατός σε κανένα σημείο της διαδρομής. Επίγειες θα είναι μόνο εγκαταστάσεις όπως οι σταθμοί συμπίεσης και τα βαλβιδοστάσια, ενώ θα ληφθεί ειδική μέριμνα ώστε ο σχεδιασμός, η κατασκευή και η ένταξή τους στο τοπίο να έχουν τις ελάχιστες δυνατές αρνητικές επιπτώσεις στο περιβάλλον.

H ίδια η κατασκευή είναι “χειρουργική”. Πρώτα πρέπει να διαμορφωθεί ο διάδρομος που ονομάζεται ζώνη εργασίας. Μετά έρχονται οι σωλήνες οι οποίοι τοποθετούνται κατά μήκος με διαγώνια φορά. Ακολούθως γίνονται οι συγκολλήσεις, η διάνοιξη του χαντακιού στο οποίο θα τοποθετηθεί ο αγωγός, και η τελική θέση του αγωγού στο τμήμα που έχει επιλεγεί κάθε φορά. Στη συνέχεια γίνεται η επιχωμάτωση και η αποκατάσταση του εδάφους και λίγο καιρό μετά, τίποτα δεν θα θυμίζει ότι κάτω από το έδαφος θα υπάρχει ένας αγωγός, πέρα από τις ειδικές σημάνσεις.

Σημαντικός παράγοντας, όπως σε όλα τα κατασκευαστικά έργα είναι ο καιρός. Έτσι όταν η βροχόπτωση είναι έντονη ή έχουμε χιονοπτώσεις, η κατασκευή γίνεται με πιο αργούς ρυθμούς. Αντίστροφα όταν οι καιρικές συνθήκες είναι ομαλές η κατασκευή μπορεί να τρέξει με πιο γρήγορους ρυθμούς.

Η ιδιαιτερότητα στην κατασκευή του Αγωγού είναι πως δεν γίνονται απαλλοτριώσεις αλλά διασφαλίζεται το “δικαίωμα διέλευσης” από τα ακίνητα τα οποία βρίσκονται πάνω στην χάραξη της διαδρομής στο Ελληνικό τμήμα. Σε κάθε τμήμα που περνά ο αγωγός το δικαίωμα διέλευσης εκτιμάται ότι θα διαρκεί μεταξύ 12 και 24 μηνών, συμπεριλαμβανομένης και της περιόδου κατασκευής.

Για τη χρήση αυτή ο TAP αποζημιώνει τους δικαιούχους για το συνολικό διάστημα ενόχλησης (δηλαδή, είτε για τον πραγματικό χρόνο χρήσης είτε για 24 μήνες, αναλόγως ποιο διάστημα είναι μεγαλύτερο), κατά το οποίο η γη χρησιμοποιείται.

Για την προστασία του Αγωγού σε όλο το μήκος θα είναι εγκατεστημένη οπτική ίνα η οποία θα μπορεί να ελέγχει την εύρυθμη λειτουργία αλλά και να στέλνει σήμα σε περίπτωση που διαπιστωθεί οποιαδήποτε ρωγμή ή, διαρροή στο Κέντρο Ελέγχου για να γίνει άμεση αποκατάσταση στο σημείο.

ΤΑ ΟΦΕΛΗ ΚΑΙ ΤΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ ΠΡΟΣΗΜΟ ΤΗΣ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗΣ
Τα οφέλη είναι τεράστια και προφανή για την χώρα και ιδιαίτερα για τη Θράκη και τη Μακεδονία. Εκτός από τη σημασία που έχει η παρουσία του ίδιου του Αγωγού, έχουμε χιλιάδες θέσεις κατά τη διάρκεια της κατασκευής. Μάλιστα το πολύ ενδιαφέρον σε αυτό είναι η «κυλιόμενη» ευκαιρία απασχόλησης στον Αγωγό καθώς προσλαμβάνονται από την τοπική κοινωνία εργαζόμενοι. Αυτό σημαίνει ότι σε κάθε τμήμα έχουμε εργαζόμενους με καθορισμένη χρονική απασχόληση και αυτό θα συνεχίζεται τμήμα-τμήμα σε όλη τη χάραξη του έργου. Εκτιμάται ότι στο επίπεδο της απασχόλησης ποσοστό μεγαλύτερο του 80% είναι Έλληνες σε όλες τις βαθμίδες απασχόλησης.

Ήδη απασχολούνται στο έργο περισσότεροι από 2,000 εργαζόμενοι, συμπεριλαμβανομένων περισσότερων από 350 αρχαιολόγων και εξειδικευμένων εργατών, ενώ παράλληλα και καθ` όλη τη διάρκεια κατασκευής του έργου δημιουργούνται ή διατηρούνται πολλαπλάσιες έμμεσες θέσεις εργασίας, από διαφορετικούς κλάδους της οικονομίας.

Η κοινοπραξία του TAP AG έχει συμφωνήσει με το ελληνικό δημόσιο να επενδύσει 32 εκατ. ευρώ σε δράσεις Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης στις κοινότητες από τις οποίες θα διέρχεται ο αγωγός Εκπρόσωποι του TAP βρίσκονται σε συνεχή διάλογο με τις τοπικές κοινότητες ώστε να επιλέξουν και να διαμορφώσουν βιώσιμες και αμοιβαία αποδεκτές επενδύσεις, σε έργα κοινωνικού και περιβαλλοντικού χαρακτήρα, που θα υποστηρίζουν τις τοπικές κοινότητες στην υλοποίηση των αναπτυξιακών τους προτεραιοτήτων.

Μέχρι σήμερα, ο TAP έχει πραγματοποιήσει περισσότερες από 30 επενδύσεις σε κοινωνικά και περιβαλλοντικά προγράμματα, όπως τα Σεμινάρια Οδικής Ασφάλειας, σε συνεργασία με το Ινστιτούτο Βιώσιμης Κινητικότητας και Δικτύων Μεταφορών (Ι.ΜΕΤ.), και δωρεές σε διάφορες φιλανθρωπικές οργανώσεις, μέσω της συνεργασίας του με το Δίκτυο Κοινωνικής Αλληλεγγύης και Αρωγής και όχι μόνο.

Σήμερα είναι το μοναδικό πολύ μεγάλης κλίμακας έργο στην Ελλάδα με τόσο μεγάλη διάθεση κονδυλίων για την υποστήριξη των τοπικών κοινωνιών και την ενδυνάμωση της κοινωνικής ταυτότητας του έργου που δεν περιορίζεται μόνο στην κατασκευή.

Νίκος Καραγιάννης-ypodomes.com
Ακολουθήστε τον Νίκο Καραγιάννη στο twitter