Ρυθμιστικές παρεμβάσεις στην εγχώρια αγορά αερίου εν μέσω κρίσης εφοδιασμού

Με το Cheikh El Mokrani να ξεφορτώνει στη Ρεβυθούσα το LNG από το Αλγέρι, τις ηλεκτροπαραγωγικές μονάδες αερίου να δουλεύουν στο φουλ, και το διασυνοριακό εμπόριο να θάλλει, η αγορά αναζητά σημείο ισορροπίας και οι υπεύθυνοι τους τρόπους ώστε να αντιμετωπιστεί η εν εξελίξει ακόμα ενεργειακή κρίση.

Κρίση η οποία ανέδειξε με εμφατικό τρόπο, μεταξύ άλλων, τις πολλές εκκρεμότητες ως προς τη διαμόρφωση ενός πλήρους και συνεκτικού ρυθμιστικού πλαισίου στην αγορά αερίου.

Στην περίπτωση του φυσικού αερίου αυτό αποτυπώνεται στην απουσία μηχανισμού συνάρτησης της τιμής με την κατανάλωση και τη ζήτηση. Είναι χαρακτηριστικό ότι όχι απλά δεν υπάρχει τέτοιος υποχρεωτικός μηχανισμός, αλλά ούτε καν σχετική πρόβλεψη στις συμβάσεις που έχουν υπογραφεί από μεγάλους ηλεκτροπαραγωγούς με τη ΔΕΠΑ.

Εξ ου και στο προσκήνιο έρχεται άμεσα το ζήτημα της θέσπισης μέτρων ομαλής λειτουργίας της αγοράς, μεταξύ άλλων μέσω της δημιουργίας ημερήσιας και προθεσμιακής αγοράς, κατ’ αντιστοιχία με την ηλεκτρική ενέργεια.

Μια διαδικασία που αφορά κατ’ ουσίαν την έγκαιρη πρόβλεψη της κατανάλωσης φυσικού αερίου, ως προϋπόθεση για τη ρύθμιση της σχετικής αγοράς.

Ό,τι ρυθμιστικό πλαίσιο κι αν θεσμοθετηθεί, όμως, δεν θα μπορούσε να τελεσφορήσει στην πράξη αν δε συνοδεύεται από ένα μηχανισμό προγραμματισμού ποσοτήτων μεταξύ προμηθευτών και καταναλωτών. Φυσικά, είναι πολύ δύσκολο ένας τέτοιος προγραμματισμός να αφορά το σύνολο των απαιτήσεων των καταναλωτών, καθώς είναι εγγενώς αδύνατο να προγραμματιστεί η κατανάλωση σε μικροκλίμακα.

Αυτό, όμως, τουλάχιστον στη θεωρία, δεν ισχύει για τους λεγόμενους «μεγάλους» καταναλωτές, δηλαδή τη βιομηχανία και ακόμα περισσότερο την ηλεκτροπαραγωγή. Στην τελευταία αυτή περίπτωση, δε, κάτι τέτοιο διευκολύνεται ακριβώς επειδή λειτουργεί ημερήσια και προθεσμιακή αγορά ηλεκτρικής ενέργειας.

Ακριβώς αυτός είναι και ο λόγος για τον οποίο ένας τέτοιος μηχανισμός προγραμματισμού μπορεί να είναι αποτελεσματικός μόνο εφόσον έχει υποχρεωτική εφαρμογή στην περίπτωση των «μεγάλων» καταναλωτών.

Ακόμα, όμως, κι αν τα παραπάνω προχωρήσουν στην εντέλεια, η όλη προσπάθεια θα μείνει ξεκρέμαστη αν δεν αλλάξει ο μηχανισμός προσδιορισμού του κόστους εξισορρόπησης. Το συγκεκριμένο ζήτημα θεωρείται κρίσιμο, καθώς είναι αν όχι ο μόνος, τουλάχιστον ο πλέον αποτελεσματικός τρόπος προκειμένου να υπάρξει σοβαρό αντικίνητρο για μεγάλες αποκλίσεις από τον προγραμματισμό.

Το πόσο απαραίτητο είναι να γίνει κάτι τέτοιο φάνηκε με τον πιο ξεκάθαρο τρόπο τις προηγούμενες ημέρες, όταν η ζήτηση (και ιδίως στην ηλεκτροπαραγωγή, δεδομένων των μεγάλων περιθωρίων κερδοφορίας στις εξαγωγές) ήταν πολύ μεγάλη, όμως το κόστος εξισορρόπησης δεν μπόρεσε να λειτουργήσει ως αντίβαρο και να συγκρατήσει ποσότητες για χρήση προς κάλυψη των εγχώριων αναγκών.

Είναι χαρακτηριστικό ότι το πρώτο 10ήμερο του 17 χρειάστηκε να χρησιμοποιηθεί τόσο αέριο εξισορρόπησης όσο το 20% της ποσότητας που χρειάστηκε για ολόκληρο το 2016.

Το αποτέλεσμα είναι γνωστό: η σταθερότητα του ενεργειακού συστήματος της χώρας φτάνει στο σημείο να εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τα πρόσθετα φορτία LNG που προσπαθεί να εξασφαλίζει η ΔΕΠΑ από τη Sonatrach ή από τη spot αγορά, με ό,τι αυτό συνεπάγεται.

Όμως, πέραν του κόστους που συνεπάγεται κάτι τέτοιο, υπάρχουν δυο ακόμα παράπλευρες συνέπειες. Αφενός τίθεται σε εφαρμογή το μέτρο της διακοψιμότητας, αφετέρου ηλεκτροπαραγωγικές μονάδες που έχουν δυνατότητα εναλλαγής καυσίμου «γυρίζουν» από αέριο σε πετρέλαιο. Και στη μια περίπτωση, όμως, και στην άλλη, το κόστος δεν είναι διόλου αμελητέο.

Όσο, όμως, δεν αλλάζει η κατάσταση σε σχέση με το κόστος εξισορρόπησης, η καταφυγή σε τέτοιους μηχανισμούς είναι αναπόφευκτη.

Οσονούπω πάντως, όπως έχετε διαβάσει στο energypress, αναμένεται η τρίτη αναθεώρηση του Κώδικα Αερίου Υψηλής Πίεσης από την ΡΑΕ, που αναμένεται να δώσει απαντήσεις σε αρκετά από αυτά τα ζητήματα. Μετά και την πρόσφατη εμπειρία, δε, επικρατεί έντονος προβληματισμός στα αρμόδια επιτελεία για το ποιες κινήσεις ακόμα πρέπει να γίνουν προκειμένου να ρυθμιστεί η αγορά φυσικού αερίου, ενώ όλοι συμφωνούν ότι οι σχετικές κινήσεις πρέπει να επισπευστούν.

Πηγή: energypress.gr