Πώς θα λυθεί το πρόβλημα έλλειψης εργατικού δυναμικού στον τεχνικό κλάδο – 13 προτάσεις από Deloitte και ΙΝΣΒΕ

Παρουσία της Υπουργού Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης, κα. Δόμνας Μιχαηλίδου, ο Σύνδεσμος Βιομηχανιών Ελλάδος (ΣΒΕ) παρουσίασε τη μελέτη για την επαγγελματική εκπαίδευση, κατάρτιση και ανάπτυξη των δεξιοτήτων του ανθρώπινου δυναμικού στην ελληνική βιομηχανία, την Τρίτη 9 Απριλίου στο αμφιθέατρο της Εθνικής Πινακοθήκης.

Την εκδήλωση τίμησαν επίσης με την παρουσία τους ο Υπουργός Μετανάστευσης και Ασύλου κ. Δημήτρης Καιρίδης, ο Υφυπουργός Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης, κ. Βασίλης Σπανάκηςκαι η Υποδιοικήτρια ΔΥΠΑ, κα. Γιάννα Χορμόβα. Η μελέτη, η οποία εκπονήθηκε από το Τμήμα Συμβουλευτικών Υπηρεσιών της Deloitte σε συνεργασία με το ΙΝΣΒΕ (Ινστιτούτο του ΣΒΕ), εντοπίζει τις βασικές αδυναμίες της ελληνικής πραγματικότητας, συμβάλλει στη διαμόρφωση των στρατηγικών στόχων του ΣΒΕ, καταγράφει βέλτιστες πρακτικές και επιτυχημένα παραδείγματα.

Καταλήγει, δε, σ’ ένα ολοκληρωμένο πλέγμα 13 προτάσεων για τη βελτίωση του ευρύτερου πλαισίου που διέπει την επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση στην Ελλάδα, με απώτερο στόχο την ανάπτυξη δεξιοτήτων (reskilling & upskilling) του ανθρώπινου δυναμικού που απευθύνεται στην ελληνική βιομηχανία.

Κατά τον χαιρετισμό της, η Υπουργός Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης, κα. Δόμνα Μιχαηλίδου δήλωσε «Οι αξιώσεις της αγοράς εργασίας διαρκώς αλλάζουν. Τόσο γρήγορα, όσο ποτέ άλλοτε. Ο μύθος της ισόβιας ειδικότητας καταρρίπτεται, όχι χρόνο με τον χρόνο αλλά μέρα με την ημέρα. Οι ραγδαίες αλλαγές στην οικονομία του σήμερα και του αύριο επιβάλλουν συνεχείς μεταβολές που θα χαρακτηρίζουν όλο και περισσότερο τη σύγχρονη αγορά εργασίας. Όλα τα παραπάνω οδηγούν στο συμπέρασμα ότι η επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση του εργατικού δυναμικού της χώρας είναι ο καταλύτης της ανάκαμψης, η ασφαλέστερη απάντηση απέναντι στην ανεργία, το ισχυρότερο ίσως εφόδιο μπροστά στις προκλήσεις και τις προσκλήσεις του επιχειρηματικού κόσμου. Το μέσον που θα οδηγήσει τον κάθε πολίτη στο να μπορέσει να διεκδικήσει με αξιώσεις την εργασία και την επαγγελματική του σταδιοδρομία. Χρέος μας, να εναρμονίσουμε το ανθρώπινο δυναμικό με τις απαιτήσεις της εποχής κερδίζοντας σε κάθε επίπεδο το στοίχημα της ανάπτυξης».

Ο Υπουργός Μετανάστευσης και Ασύλου, κ. Δημήτρης Καιρίδης τόνισε «Το Υπουργείο μας φτιάχτηκε πρόσφατα, μέσα στην προσφυγική κρίση και τη διαχείρισή της. Όμως, η γρήγορη οικονομική ανάπτυξη των τελευταίων χρόνων πρόσθεσε στις προτεραιότητές του το ζήτημα της νόμιμης μετανάστευσης και της συγκρότησης ενός αξιόπιστου μηχανισμού για τη διαχείρισή της, σύμφωνα με τις ανάγκες της οικονομίας και με απόλυτη ασφάλεια για την κοινωνία. Και προς αυτήν την κατεύθυνση κινούμαστε με σειρά νομοθετικών και διοικητικών πρωτοβουλιών».

Από πλευράς της, η πρόεδρος του ΣΒΕ κα. Λουκία Σαράντη επεσήμανε πως «το κρισιμότερο πρόβλημα που αντιμετωπίζει η ελληνική βιομηχανία σήμερα εντοπίζεται στο ανθρώπινο δυναμικό. Μας λείπουν εργαζόμενοι, σχεδόν σε κάθε ειδικότητα, ιδίως στις σύγχρονες τεχνολογίες. Μας λείπει όμως και η δυνατότητα να βοηθάμε το ανθρώπινο δυναμικό μας να γίνεται όλο και πιο εναρμονισμένο με τις σύγχρονες απαιτήσεις. Το reskilling και το upskilling είναι αναγκαία. Είναι ευνόητο ότι αυτά τα ζητήματα σχετίζονται άμεσα με την Επαγγελματική Εκπαίδευση και Κατάρτιση -εκκινούν θα έλεγα από αυτήν».

«Σύγχρονη πολιτική ανάπτυξη του ανθρώπινου δυναμικού σημαίνει ισχυρή ώθηση ανάπτυξης της βιομηχανίας μας. Και ανάπτυξη της ελληνικής βιομηχανίας, σημαίνει νέα ώθηση στην ελληνική οικονομία, πολύπλευρη στήριξη στην ελληνική κοινωνία», σημείωσε η κα. Σαράντη και συνέχισε λέγοντας «Γι’ αυτούς τους λόγους, εκπονήσαμε αυτή τη μελέτη και είμαστε έτοιμοι να δουλέψουμε για την υλοποίηση των προτάσεων που παρουσιάσαμε σήμερα. Προτάσεις σύγχρονες, ρεαλιστικές, θαρραλέες, σε αρκετές περιπτώσεις καινοτόμες και κυρίως αποτελεσματικές».

Στη συνέχεια, παρουσιάστηκε αναλυτικά η μελέτη από τα στελέχη της Deloitte, τον κ. Βασίλη Καφάτο, Partner, Growth Leader, και τον κ. Παπακωνσταντίνου Consulting Strategy Partner, της Deloitte Ελλάδος. Ο κ. Καφάτος ανέφερε: «Παρά τη σημαντική πρόοδο και τις αξιοσημείωτες προσπάθειες που έχουν γίνει τα τελευταία χρόνια, η μελέτη μας ανέδειξε περιοχές βελτίωσης στον τομέα της ΕΕΚ ώστε να μπορεί να ανταποκρίνεται στις συνεχώς μεταβαλλόμενες ανάγκες και προσκλήσεις των βιομηχανικών επιχειρήσεων. Δεδομένων των διαθέσιμων σημαντικών κονδυλίων από ευρωπαϊκούς και εθνικούς πόρους για την αναβάθμιση των δεξιοτήτων του ανθρώπινου δυναμικού, βρισκόμαστε μπροστά σε ένα σημαντικό «παράθυρο ευκαιρίας» που πρέπει να αξιοποιήσουμε. Ευελπιστούμε ότι οι στρατηγικοί στόχοι και οι προτάσεις του ΣΒΕ που παρουσιάζονται στη μελέτη μας θα συμβάλλουν στη βελτίωση του ευρύτερου πλαισίου που διέπει την ΕΕΚ και στην ανάπτυξη των δεξιοτήτων του ανθρώπινου δυναμικού στην ελληνική βιομηχανία».

Μελέτη ΣΒΕ για την επαγγελματική εκπαίδευση, κατάρτιση και ανάπτυξη των δεξιοτήτων του ανθρωπίνου δυναμικού στην ελληνική βιομηχανία.

Εκπονήθηκε από την Deloitte σε συνεργασία με το ΙΝΣΒΕ (Ινστιτούτο του ΣΒΕ).

Η μελέτη αποτυπώνει την υφιστάμενη κατάσταση στην Ελλάδα, κεφαλαιοποιεί την εμπειρία άλλων χωρών (όπως ενδεικτικά Γερμανία, Γαλλία, Σουηδία, Ιρλανδία, Ιταλία, Δανία και Σιγκαπούρη), καταγράφει τις κύριες τάσεις και εξελίξεις (με εστίαση σε νέες τεχνολογίες, ψηφιακός μετασχηματισμός, βιωσιμότητα – αειφορία, παγκοσμιοποίηση, συμπερίληψη, δημογραφικές αλλαγές, αλλά και επιπτώσεις της πανδημίας) και με βάση αυτά τα δεδομένα:

• Εντοπίζει τα σημεία προς βελτίωση της ΕΕΚ στην Ελλάδα.
• Καταγράφει βέλτιστες πρακτικές και επιτυχημένα παραδείγματα.
• Συμβάλει στη διαμόρφωση των 5 στρατηγικών στόχων του ΣΒΕ.
• Και τελικά, καταλήγει σε ένα ολοκληρωμένο πλέγμα 13 προτάσεων για τη βελτίωση του ευρύτερου πλαισίου που διέπει την επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση στην Ελλάδα, με απώτερο στόχο την ενίσχυση της Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης (ΕΕΚ) στη βιομηχανία και τη βελτίωση της σύζευξης μεταξύ προσφοράς και ζήτησης στην αγορά εργασίας.

Α. Σημεία προς βελτίωση της ΕΕΚ σχετικά με το ανθρώπινο δυναμικό στην ελληνική βιομηχανία Πολιτεία

1. Περαιτέρω περιθώρια βελτίωσης του θεσμικού και ρυθμιστικού πλαισίου, το οποίο παραμένει περίπλοκο και διάσπαρτο σε πολλά νομοθετήματα.
2. Αμφίβολη αποτελεσματικότητα προγραμμάτων ΕΕΚ και αξιοποίησης των κονδυλίων που διατίθενται για την ΕΕΚ από εθνικούς ή/και ευρωπαϊκούς πόρους.
3. Περιορισμένη στόχευση της χρηματοδότησης και των προγραμμάτων ΕΕΚ στη βιομηχανία, με αποτέλεσμα την αδυναμία κάλυψης συγκεκριμένων αναγκών της σε ανθρώπινο δυναμικό.
4. Απουσία ισχυρού και ολοκληρωμένου πλαισίου και συστήματος παρακολούθησης, αξιολόγησης και ελέγχου των κονδυλίων που διατίθενται για την ΕΕΚ και των αποτελεσμάτων της ΕΕΚ.
5. Περιορισμένη δημόσια διαθέσιμη πληροφορία αναφορικά με τα αποτελέσματα των προγραμμάτων ΕΕΚ και την αξιοποίηση των σχετικών κονδυλίων.
6. Περιθώρια βελτίωσης των θεσμών της πρακτικής άσκησης και μαθητείας στη βιομηχανία (π.χ., περιορισμένος αριθμός προγραμμάτων, απουσία καταγραφής και αξιολόγησης των αποτελεσμάτων, απουσία του ρόλου των συμβούλων πρακτικής άσκησης/μαθητείας).

Πολιτεία & Επιχειρήσεις

1. Απουσία συγκεκριμένων μηχανισμών, πλαισίων και εργαλείων για συγκροτημένο διάλογο και συστηματική αλληλεπίδραση μεταξύ των επιχειρήσεων και των αρμόδιων δημόσιων φορέων αναφορικά με τις ανάγκες της αγοράς σε ειδικότητες, δεξιότητες και προγράμματα ΕΕΚ.
2. Περιορισμένη αποτελεσματικότητα των μηχανισμών σύζευξης προσφοράς και ζήτησης εργασίας στη βιομηχανία και περιορισμένη πρωτοβουλία από την πλευρά των επιχειρήσεων για την κατάθεση συγκεκριμένων προτάσεων αναφορικά με ειδικότητες, δεξιότητες, προγράμματα, κτλ.
3. Τυπική και όχι ουσιαστική συμμετοχή των κοινωνικών εταίρων και γενικότερα της βιομηχανίας στις δομές διακυβέρνησης της ΕΕΚ και στο σχεδιασμό και στην υλοποίηση προγραμμάτων ΕΕΚ.

Επιχειρήσεις

1. Διαστρεβλωμένη εικόνα της βιομηχανίας ως εργοδότη και ως επιλογή καριέρας, σε συνδυασμό με χαμηλή κοινωνική αποδοχή και ελκυστικότητα των τεχνικών επαγγελμάτων και της ΕΕΚ.
2. Περιορισμένη ενημέρωση των επιχειρήσεων αναφορικά με πρωτοβουλίες και δράσεις για την ΕΕΚ, τα εργαλεία και τις ευκαιρίες που μπορούν να αξιοποιήσουν, τον τρόπο που μπορούν να συνεισφέρουν/αναλάβουν δράση, κτλ.
3. Περιορισμένη διάθεση κονδυλίων από τις βιομηχανικές επιχειρήσεις για δράσεις, πρωτοβουλίες και προγράμματα κατάρτισης προσωπικού, με αποτέλεσμα την υποστελέχωση των σχετικών τμημάτων HR και τον περιορισμένο αριθμό αποτελεσματικών δράσεων κατάρτισης προσωπικού.

Β. Στρατηγικοί στόχοι ΣΒΕ

• Αύξηση της αποτελεσματικότητας και αποδοτικότητας των κονδυλίων που διατίθενται για την ΕΕΚ και ενίσχυση της διαφάνειας στην αξιοποίησή τους.
• Αύξηση των κονδυλίων που διατίθενται για εξειδικευμένα για τη βιομηχανία προγράμματα ΕΕΚ, στη βάση συγκεκριμένου σχεδιασμού και πλάνου δράσης και κατά αναλογία, τουλάχιστον, της συνεισφοράς της βιομηχανίας στο ΑΕΠ.
• Ουσιαστική βελτίωση της σύζευξης προσφοράς και ζήτησης στην αγορά εργασίας και ευθυγράμμιση της ΕΕΚ με τις ανάγκες της βιομηχανίας.
• Ενεργοποίηση και κινητοποίηση των ίδιων των επιχειρήσεων για την ενίσχυση της ΕΕΚ στη
  βιομηχανία.
• Ενίσχυση της εικόνας και της ελκυστικότητας της βιομηχανίας ως εργοδότη και ως επιλογή καριέρας, με στόχο και την αντίστοιχη ενίσχυση της ελκυστικότητας και της κοινωνικής αποδοχής των τεχνικών επαγγελμάτων και της ΕΕΚ.

Γ. Βέλτιστες πρακτικές και επιτυχημένα παραδείγματα

• Συνεχής συνεργασία και ανταλλαγή τεχνογνωσίας μεταξύ βασικών εμπλεκόμενων φορέων και κοινωνικών εταίρων.
• Σχεδιασμός υψηλού επίπεδου και ευέλικτων εκπαιδευτικών προγραμμάτων ΕΕΚ.
• Ευρεία ενσωμάτωση της πρακτικής άσκησης και της μαθητείας για σκοπούς μάθησης σε πραγματικές συνθήκες.
• Επένδυση σε προηγμένες τεχνολογίες και ψηφιακές δεξιότητες και χρήση νέου και τεχνολογικά προηγμένου τεχνικού εξοπλισμού.
• Σχεδιασμός ολιστικών και συμπεριληπτικών στρατηγικών για την ΕΕΚ.
• Διασφάλιση ποιότητας και συνεχούς αξιολόγησης και βελτίωσης της αποτελεσματικότητας των προγραμμάτων ΕΕΚ και της αξιοποίησης των κονδυλίων.
• Στοχευμένη χρηματοδότηση και συνεχής αξιολόγηση και επαναπροσδιορισμός προγραμμάτων ΕΕΚ βάσει των αναγκών της αγοράς.
• Υλοποίηση δράσεων / πρωτοβουλιών για την ενίσχυση του αντίκτυπου των προγραμμάτων ΕΕΚ.

Δ. 13 προτάσεις του ΣΒΕ για την ενίσχυση της ΕΕΚ στην ελληνική βιομηχανία

1. Ανάπτυξη ολοκληρωμένου Πλάνου Δράσης για την ΕΕΚ στη βιομηχανία και αύξηση των σχετικών κονδυλίων.
2. Ανάπτυξη νέων προγραμμάτων ΕΕΚ για την βιομηχανία στις δομές τυπικής εκπαίδευσης (ΕΠΑΛ, ΕΠΑΣ, ΕΣΚ και ΣΑΕΚ).
3. Αναβάθμιση και ενίσχυση των προγραμμάτων συνεχιζόμενης επαγγελματικής κατάρτισης στην ελληνική βιομηχανία, συμπεριλαμβανομένων και των εταιρικών και ενδοεπιχειρησιακών.
4. Αναβάθμιση και περαιτέρω ενδυνάμωση του ρόλου των κοινωνικών εταίρων στο σχεδιασμό και τη διαχείριση των προγραμμάτων συνεχιζόμενης επαγγελματικής κατάρτισης που σχετίζονται με την βιομηχανία.
5. Ενδυνάμωση και επέκταση των θεσμών της μαθητείας και της πρακτικής άσκησης.
6. Συστηματική καταγραφή και αξιολόγηση των γνώσεων και δεξιοτήτων του ανθρώπινου δυναμικού που βρίσκεται εκτός απασχόλησης και διασύνδεση με τις ανάγκες της βιομηχανίας.
7. Αναβάθμιση των μηχανισμών αξιολόγησης της ΕΕΚ στην βιομηχανία.
8. Δημιουργία μηχανισμού ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης του ανθρώπινου δυναμικού και των επιχειρήσεων.
9. Δημιουργία μηχανισμού τακτικής επικαιροποίησης των επαγγελματικών περιγραμμάτων καθώς και των ειδικοτήτων και επαγγελματικών αντικειμένων του Εθνικού Πλαισίου Προσόντων (ΕΠΠ).
10. Πιο ουσιαστική και ενεργή δραστηριοποίηση και συμμετοχή των κοινωνικών εταίρων στις προσπάθειες ενίσχυσης της ΕΕΚ στη βιομηχανία.
11. Υλοποίηση επενδύσεων και δράσεων ενίσχυσης των τμημάτων HR των ελληνικών βιομηχανιών.
12. Υλοποίηση δράσεων ενίσχυσης της ελκυστικότητας της βιομηχανίας ως εργοδότη και προσέλκυσης ανθρώπινου δυναμικού στην βιομηχανία.
13. Υλοποίηση δράσεων ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης του κοινού και των επιχειρήσεων για την ενίσχυση της εικόνας της βιομηχανίας ως εργοδότη και της ελκυστικότητας και της κοινωνικής αποδοχής των τεχνικών επαγγελμάτων και της ΕΕΚ.