42 δισ.ευρώ για έργα Μεταφορών και Ενέργεια από το Συνδέοντας την Ευρώπη το 2021-2027

Στο πλαίσιο του επόμενου μακροπρόθεσμου προϋπολογισμού της ΕΕ για την περίοδο 2021-2027, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προτείνει σήμερα την ανανέωση του μηχανισμού «Συνδέοντας την Ευρώπη», με ποσό ύψους 42,3 δισ. ευρώ για τη στήριξη των επενδύσεων στα ευρωπαϊκά δίκτυα υποδομών στους τομείς των μεταφορών (30,6 δισ. ευρώ), της ενέργειας (8,7 δισ. ευρώ) και της ψηφιακής τεχνολογίας (3 δισ. ευρώ).

Το ποσό αυτό αντιπροσωπεύει αύξηση κατά 47 % σε σύγκριση με την περίοδο 2014-2020[1], γεγονός που καταδεικνύει τη δέσμευση της ΕΕ για μια καλά συνδεδεμένη και ολοκληρωμένη Ένωση, στην οποία οι πολίτες και οι επιχειρήσεις μπορούν να επωφελούνται πλήρως από την ελεύθερη κυκλοφορία και την ενιαία αγορά. Για την περίοδο 2021-2027, η Επιτροπή προτείνει να ενισχυθεί η περιβαλλοντική διάσταση του μηχανισμού «Συνδέοντας την Ευρώπη», με στόχο να διατεθεί το 60 % του προϋπολογισμού του στους κλιματικούς στόχους. Η προσέγγιση αυτή θα συμβάλει στην ενίσχυση της Ενεργειακής Ένωσης, στην εκπλήρωση των δεσμεύσεων της ΕΕ στο πλαίσιο της συμφωνίας του Παρισιού και στην εδραίωση της παγκοσμίως ηγετικής θέσης της Ευρώπης στην καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής.

Ο αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και επίτροπος Ενεργειακής Ένωσης κ. Μάρος Σέφτσοβιτς δήλωσε τα εξής: «Μετά τη συμφωνία του Παρισιού είναι επιτακτική ανάγκη να δημιουργηθούν δεσμοί μεταξύ των τομέων. Ο νέος μηχανισμός «Συνδέοντας την Ευρώπη» θα δημιουργήσει τις συνθήκες για ακόμη μεγαλύτερες συνέργειες μεταξύ των τομέων των μεταφορών, της ενέργειας και της ψηφιακής τεχνολογίας, προκειμένου να μεγιστοποιηθεί ο αντίκτυπος της ενεργειακής μετάβασης. Πέραν αυτού, ο αυξημένος προϋπολογισμός του και ο πιθανός συνδυασμός με άλλους μηχανισμούς θα βοηθήσουν την Ευρώπη να διατηρήσει το προβάδισμα παγκοσμίως σε καινοτόμα έργα όπως τα έξυπνα δίκτυα και η αποθήκευση ενέργειας.»

Ο επίτροπος Δράσης για το Κλίμα και την Ενέργεια κ. Μιγκέλ Αρίας Κανιέτε δήλωσε σχετικά: «Η παρούσα πρόταση θα επιτρέψει την κατασκευή των υποδομών που είναι αναγκαίες για την καθαρή ενεργειακή μετάβαση και θα συμβάλει στην επίτευξη των φιλόδοξων στόχων μας στους τομείς του κλίματος και της ενέργειας για το 2030. Το νέο πρόγραμμα θα μας βοηθήσει επίσης να ολοκληρώσουμε στρατηγικά έργα απαραίτητα για μια πραγματική Ενεργειακή Ένωση, όπως ο συγχρονισμός των χωρών της Βαλτικής με το ευρωπαϊκό δίκτυο ηλεκτρικής ενέργειας.»

Η επίτροπος Μεταφορών κ. Βιολέτα Μπουλτς δήλωσε τα εξής: «Οι μεταφορές είναι ένας τομέας στον οποίο η ΕΕ προσφέρει συγκεκριμένα οφέλη στους πολίτες της, και σήμερα προτείνουμε έναν χωρίς προηγούμενο προϋπολογισμό για τη βελτίωση της κινητικότητας σε ολόκληρη την ήπειρό μας. Θέλουμε οι Ευρωπαίοι να ταξιδεύουν στο πλέον σύγχρονο, ασφαλές, καθαρό και συνδεδεμένο δίκτυο στον κόσμο. Το αξίζουν.»

Στόχος της πρότασης της Επιτροπής είναι η καλύτερη ενοποίηση των τομέων των μεταφορών, της ενέργειας και της ψηφιακής τεχνολογίας, προκειμένου να επιταχυνθούν η ψηφιοποίηση της οικονομίας της ΕΕ και η απαλλαγή της από τις ανθρακούχες εκπομπές. Πράγματι, για καθαρές λύσεις κινητικότητας, όπως η ηλεκτρική κινητικότητα παραδείγματος χάριν, απαιτείται στενή ενοποίηση μεταξύ των τομέων των μεταφορών και της ενέργειας. Άλλα παραδείγματα αποτελούν η αυτόνομη κινητικότητα, η αποθήκευση ενέργειας και τα έξυπνα δίκτυα.

1. Μεταφορές: ασφαλής, καθαρή και συνδεδεμένη κινητικότητα

Ο μηχανισμός «Συνδέοντας την Ευρώπη» θα στηρίξει την έξυπνη, βιώσιμη, ασφαλή και χωρίς αποκλεισμούς κινητικότητα, σύμφωνα με τις προτάσεις «Η Ευρώπη σε κίνηση» και την πολιτική της ΕΕ για τις υποδομές μεταφορών. Για παράδειγμα, ο μηχανισμός θα συμβάλει στην απαλλαγή των μεταφορών από τις ανθρακούχες εκπομπές, με την παροχή προτεραιότητας σε τρόπους μεταφοράς φιλικούς προς το περιβάλλον (όπως οι σιδηροδρομικές μεταφορές) και με την ανάπτυξη σταθμών φόρτισης για εναλλακτικά καύσιμα. Προτείνεται επίσης να δοθεί μεγαλύτερη έμφαση στον εκσυγχρονισμό του δικτύου, κυρίως για να αυξηθεί η ασφάλεια και η προστασία του. Ως συγκεκριμένη έκφραση της ευρωπαϊκής αλληλεγγύης, μέρος του προϋπολογισμού (11,3 δισ. ευρώ) θα προορίζεται για τα κράτη μέλη που είναι επιλέξιμα για το Ταμείο Συνοχής.

Για πρώτη φορά στα χρονικά, ο μηχανισμός «Συνδέοντας την Ευρώπη» θα στηρίξει επίσης υποδομές μεταφορών διττής χρήσης, πολιτικής και στρατιωτικής, με ποσό ύψους 6,5 δισ. ευρώ. Στόχος είναι να προσαρμοστεί το δίκτυο μεταφορών της Ευρώπης στις στρατιωτικές απαιτήσεις και να βελτιωθεί η στρατιωτική κινητικότητα στην ΕΕ. Το μέτρο αυτό θα αποτελέσει σημαντική συμβολή σε μια πραγματική Αμυντική Ένωση έως το 2025, πράγμα που συνιστά πολιτική προτεραιότητα της τρέχουσας Επιτροπής. Η σημερινή πρόταση ανταποκρίνεται στην κοινή ανακοίνωση του Νοεμβρίου 2017 και στο σχέδιο δράσης του Μαρτίου 2018.

2. Ενέργεια: οικονομικά προσιτή, ασφαλής και βιώσιμη

Στον τομέα της ενέργειας, ο νέος μηχανισμός «Συνδέοντας την Ευρώπη» θα επιτρέψει τη δημιουργία μιας πραγματικής Ενεργειακής Ένωσης και θα στηρίξει την ενεργειακή μετάβαση σύμφωνα με τους στόχους των προτάσεων «Καθαρή ενέργεια για όλους τους Ευρωπαίους». Με τον τρόπο αυτό η Ευρώπη θα εξακολουθήσει να πρωτοστατεί στην καθαρή ενεργειακή μετάβαση σύμφωνα με την πολιτική προτεραιότητα της Επιτροπής Γιούνκερ να καταστεί η Ευρώπη ηγετική δύναμη παγκοσμίως στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.

Προς τον σκοπό αυτό, ένα νέο σκέλος του προϋπολογισμού θα προωθεί τη συνεργασία των κρατών μελών σε διασυνοριακά έργα παραγωγής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές, με σκοπό την προαγωγή της στρατηγικής αποδοχής τεχνολογιών ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, έτοιμων για διάθεση στην αγορά. Το πρόγραμμα θα συνεχίσει επίσης να στηρίζει τις βασικές υποδομές του διευρωπαϊκού δικτύου, επιτρέποντας την περαιτέρω ενοποίηση της εσωτερικής αγοράς ενέργειας, προωθώντας τη διαλειτουργικότητα των δικτύων σε διασυνοριακό και διατομεακό επίπεδο, καθώς και διευκολύνοντας την απαλλαγή από τις ανθρακούχες εκπομπές και εξασφαλίζοντας την ασφάλεια του ενεργειακού εφοδιασμού.

3. Ψηφιακός τομέας: ευρυζωνικό δίκτυο υψηλής χωρητικότητας

Ο μηχανισμός «Συνδέοντας την Ευρώπη» θα στηρίζει τις προηγμένες ψηφιακές υποδομές, θέτοντας με τον τρόπο αυτό τα θεμέλια για μια λειτουργική ψηφιακή ενιαία αγορά. Η ψηφιοποίηση της ευρωπαϊκής βιομηχανίας και ο εκσυγχρονισμός τομέων όπως οι μεταφορές, η ενέργεια, η υγειονομική περίθαλψη και η δημόσια διοίκηση εξαρτώνται από την καθολική πρόσβαση σε αξιόπιστα, οικονομικά προσιτά και ποιοτικά δίκτυα υψηλής και πολύ υψηλής χωρητικότητας. Λαμβανομένης υπόψη της ολοένα αυξανόμενης ζήτησης για δίκτυα υψηλής χωρητικότητας και υποδομές ηλεκτρονικών επικοινωνιών, ο μηχανισμός «Συνδέοντας την Ευρώπη» θα αποδίδει μεγαλύτερη σημασία στις υποδομές ψηφιακής συνδεσιμότητας.

Επόμενα βήματα
Μια ταχεία συμφωνία για τον συνολικό μακροπρόθεσμο προϋπολογισμό της ΕΕ και τις τομεακές προτάσεις είναι ζωτικής σημασίας προκειμένου τα ταμεία της ΕΕ να αρχίσουν να παράγουν συγκεκριμένα αποτελέσματα το συντομότερο δυνατόν. Ειδάλλως, οι καθυστερήσεις θα επηρεάσουν σημαντικά διάφορα εν εξελίξει έργα υποδομών μεγάλης κλίμακας. Στον τομέα των μεταφορών, αυτό αφορά εμβληματικά έργα όπως οι σιδηροδρομικές συνδέσεις Rail Baltica, Σήραγγα Μπρένερ, Λυών-Τορίνο, Evora-Merida κ.λπ. Για το Rail Baltica, παραδείγματος χάριν, πρέπει να καταστεί δυνατή η δρομολόγηση των σημαντικών συμβάσεων που απαιτούνται για την κατασκευή το 2021. Αυτό έχει καθοριστική σημασία για την ολοκλήρωση του έργου, το οποίο θα συμβάλει στη σύνδεση πέντε εκατομμυρίων ατόμων στα κράτη της Βαλτικής.

Η επίτευξη συμφωνίας το 2019 για τον επόμενο μακροπρόθεσμο προϋπολογισμό θα συμβάλει στην απρόσκοπτη μετάβαση από τον τρέχοντα μακροπρόθεσμο προϋπολογισμό (2014-2020) στον νέο, και θα εξασφαλίσει την προβλεψιμότητα και τη συνέχεια της χρηματοδότησης προς όφελος όλων.